Utrata prawa do kasowej metody rozliczania VAT w 2015 r.

Niektórzy podatnicy mogą rozliczać VAT według tzw. metody kasowej. Przy stosowaniu tej metody termin powstania obowiązku podatkowego ustala się w sposób szczególny. W przypadku sprzedaży dla czynnego podatnika VAT obowiązek ten powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty. Natomiast przy sprzedaży dla innych podmiotów - powstaje on w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Z kasowej metody rozliczania VAT mogą korzystać tylko podatnicy uznawani za małych podatników. Dla celów VAT za małego podatnika uważa się takiego podatnika, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku należnego) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 1.200.000 euro, a u wynagradzanych prowizyjnie - 45.000 euro (por. art. 2 pkt 25 ustawy o VAT). Limity te, po przeliczeniu na złote, na 2014 r. wynoszą odpowiednio 5.068.000 zł i 190.000 zł, a na 2015 r. będą wynosiły 5.015.000 zł i 188.000 zł.

Utrata statusu małego podatnika jest jednoznaczna z utratą prawa do stosowania metody kasowej.

Ważne: W 2015 r. limity dla małego podatnika będą nieco niższe, niż w 2014 r. W związku z tym podatnicy, którzy w 2014 r. stosowali kasową metodę rozliczania VAT, mogą utracić do niej prawo.

Jeżeli podatnik utraci status małego podatnika i prawo do stosowania kasowej metody rozliczania VAT, powinien o tym zawiadomić właściwy urząd skarbowy, składając w tym celu zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R. Należy tego dokonać w ciągu 7 dni od utraty prawa do tego sposobu rozliczania VAT.

Wzór zgłoszenia VAT-R dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Podatek VAT

Miesięczne lub kwartalne rozliczanie VAT po utracie prawa do stosowania metody kasowej

Co do zasady, po utracie prawa do kasowej metody rozliczania VAT podatnik powinien rozliczać VAT miesięcznie (i składać miesięczne deklaracje VAT na druku VAT-7). Wprawdzie możliwy jest także wybór kwartalnego rozliczania VAT, ale taki sposób rozliczania może być dla podatnika niekorzystny. Podatnik nie będzie miał już bowiem statusu małego podatnika. To oznacza, że przy kwartalnym rozliczaniu VAT musiałby on wpłacać zaliczki na podatek na zasadach określonych w art. 103 ust. 2a-2g ustawy o VAT. Jeżeli pomimo tych niedogodności podatnik zdecyduje się na kwartalne rozliczanie VAT, o swoim wyborze powinien pisemnie powiadomić naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który podatnik po raz pierwszy złoży deklarację kwartalną. Najlepiej jednak informację o rozliczaniu miesięcznym lub kwartalnym złożyć w ramach jednego druku aktualizacyjnego VAT-R, składanego w związku z utratą prawa do kasowej metody.

Podatnicy, którzy utracili prawo do kasowej metody rozliczania VAT (w związku z przekroczeniem limitów dla małego podatnika), ale wybrali rozliczenie kwartalne, składają deklaracje na druku VAT-7D (a nie jak dotychczas - na druku VAT-7K).

VAT od transakcji nierozliczonych w czasie korzystania z metody kasowej

Zasadą jest, że jeżeli podatnik traci prawo do kasowej metody rozliczania VAT lub z tej metody rezygnuje, podatek należny od czynności, dla których jeszcze nie powstał obowiązek podatkowy (w związku z brakiem zapłaty), rozlicza na dotychczasowych zasadach.

Natomiast VAT naliczony podatnicy stosujący kasową metodę rozliczania VAT odliczają w rozliczeniu za okres, w którym dokonają zapłaty za nabyte towary lub usługi (art. 86 ust. 10e ustawy o VAT). Tę zasadę ustalania terminu odliczenia należy stosować także do zakupów dokonanych w okresie stosowania metody kasowej, gdy zapłaty podatnik dokona już po utracie prawa do tej metody.

Podobne zasady rozliczania VAT należnego i naliczonego powinni stosować także podatnicy, którzy z dniem 1 stycznia 2015 r. dobrowolnie zrezygnują z rozliczania VAT metodą kasową (pomimo, że zachowają status małego podatnika). Przypominamy jednak, że rezygnacja z rozliczania VAT metodą kasową jest możliwa nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy stosowania tej metody. O rezygnacji z niej należy pisemnie zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca kwartału, w którym podatnik stosuje tę metodę (art. 21 ust. 3 ustawy o VAT). W praktyce - podobnie jak przy utracie prawa do metody kasowej - zawiadomienie to składane jest na druku VAT-R (jako aktualizacyjne). Jeżeli zatem podatnik będzie zamierzał rozliczać VAT według zasad ogólnych od 1 stycznia 2015 r., rezygnując tym samym z rozliczania VAT metodą kasową, powinien złożyć druk aktualizacyjny VAT-R najpóźniej 31 grudnia 2014 r.