Czy należy stosować się do otrzymanej interpretacji podatkowej?

W tym miejscu trzeba wskazać na odrębność postępowania zmierzającego do wydania interpretacji indywidualnej oraz postępowania kończącego się wydaniem decyzji podatkowej (wymiarowej). Albowiem w postępowaniu dotyczącym wydania pisemnej interpretacji indywidualnej nie następuje rozstrzyganie sprawy, a jedynie zajęcie stanowiska w kwestii wykładni przepisu wywołującego problemy interpretacyjne (vide: wyrok WSA w Szczecinie z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Sz 831/09, orzeczenie prawomocne). Interpretacja wydana na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), nie stanowi bowiem aktu stosowania prawa, lecz określa sytuację prawną podatnika (vide: wyrok WSA w Olsztynie z dnia 19 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 10/09, orzeczenie prawomocne). Organ podatkowy, wydając interpretację indywidualną, dokonuje oceny stanowiska zaprezentowanego przez wnioskodawcę wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny (art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej).

Ponadto warto zauważyć, że w interpretacji podatkowej organ dokonuje wykładni przepisów na tle stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę, zaś w trakcie postępowania podatkowego (postępowania kontrolnego) w ramach, którego następuje określenie prawidłowej kwoty zobowiązania podatkowego, organ samodzielnie ustala rzeczywisty stan faktyczny danej sprawy, zbiera materiał dowodowy, a następnie stosuje odpowiednie przepisy prawa materialnego. Postępowanie w sprawie interpretacji nie może toczyć się z urzędu (przeciwnie do postępowania "wymiarowego"), jest ono wszczynane jedynie na wniosek podmiotu zainteresowanego.

Uwaga

Podatnik nie ma obowiązku zastosowania się do wydanej dla niego interpretacji, niemniej jednak - jeśli się do niej zastosuje, nie może ponosić z tego tytułu negatywnych skutków prawnych.

W praktyce może zaistnieć sytuacja, w której podatnik uzyska od Ministra Finansów interpretację indywidualną określonej treści, a następnie naczelnik urzędu skarbowego wyda w ramach postępowania podatkowego decyzję, w której nie uwzględni stanowiska zawartego w ww. interpretacji. Z tym, że jeżeli podatnik zastosuje się do tej interpretacji, tj. postąpi zgodnie ze stanowiskiem w niej zawartym (niekoniecznie zgodnym ze swoim stanowiskiem), to nie powinno mu to szkodzić, nawet gdyby ta interpretacja okazała się potem błędna (vide: wyrok WSA w Krakowie z dnia 24 czerwca 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 496/09, orzeczenie prawomocne). Albowiem podstawową funkcją, jaką spełniają indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego, jest ich funkcja ochronna (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 stycznia 2010 r., nr IPPB1/415-819/09-2/AG). Stosownie do treści art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Ochrona adresata interpretacji indywidualnej ogranicza się wówczas do tego, że nie wszczyna się wobec niego postępowania w sprawach karnych skarbowych, a postępowanie wszczęte umarza się oraz nie nalicza się odsetek za zwłokę (o czym stanowi art. 14k § 3 Ordynacji podatkowej). Na podatniku ciąży jednak obowiązek zapłaty podatku w tej sytuacji (w myśl przepisu art. 14l Ordynacji podatkowej).

Dodatkowo nadmienia się, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawne dla wnioskodawcy od dnia jej doręczenia (vide: ww. interpretacja Dyrektora IS w Warszawie z dnia 13 stycznia 2010 r.), gdyż dopiero z tą chwilą osoba składająca wniosek ma możliwość zapoznania się z jej treścią (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 18 stycznia 2010 r., nr ILPP2/443-1502/09-6/MN).

Trzeba też podkreślić, że ochrona prawna podatnika, który zastosowałby się do interpretacji ograniczona jest do interpretacji właściwego organu podatkowego, wydanej wobec podmiotu, który wystąpił z wnioskiem w indywidualnej sprawie (vide: wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 maja 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2153/09, orzeczenie prawomocne). Tym samym z ochrony tej nie mogą korzystać podmioty, dla których nie została wydana interpretacja podatkowa, a którzy powołują się na interpretacje wydane dla innych podatników w tożsamych stanach faktycznych. Zdarza się bowiem w praktyce, że w zbliżonych stanach faktycznych organy podatkowe zajmują odmienne stanowisko w przedmiocie zastosowania przepisów prawa podatkowego. Sądy administracyjne wprawdzie zwracają uwagę na to, że w tym przypadku może dojść do naruszenia zasady zaufania do organów podatkowych sformułowanej w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, niemniej jednak - w ocenie sądów - zasada ta nie może być rozumiana jako konieczność wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego sprzecznych z obowiązującym prawem i powielających błędy innych organów podatkowych w zakresie wykładni przepisów (vide: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 października 2009 r., sygn. akt I SA/Po 300/09, orzeczenie prawomocne; podobnie NSA w wyroku z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. akt I FSK 1409/08, orzeczenie prawomocne). W świetle powyższego może zasadnym byłoby w sytuacji istnienia rozbieżnych poglądów organów podatkowych w tych samych kwestiach zaskarżanie interpretacji indywidualnych do sądów administracyjnych, aby w ten sposób dążyć do zapewnienia jednolitości stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe.

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu należy stwierdzić, że zastosowanie się Czytelnika do interpretacji wydanej przez Ministra Finansów oznacza wykazywanie podatku należnego z tytułu refakturowania usług dotyczących gospodarki wodno-ściekowej i gromadzenia odpadów na rzecz najemców lokali użytkowych ze stawką podstawową w wysokości 23%. Trudno w tym przypadku mówić o jakiejkolwiek ochronie Czytelnika zapewnionej tej treści interpretacją, gdyż wszczęcie postępowania karnego skarbowego czy zapłata odsetek nie będą miały miejsca w tej sytuacji. Czytelnik nie ma obowiązku zastosować się do tej interpretacji, może więc przy wystawianiu faktur w dalszym ciągu stosować stawkę VAT w wysokości 8%, jeżeli uzna to za stosowne. Nie sposób jednak przewidzieć, jaki pogląd zaprezentuje organ podatkowy (niezwiązany stanowiskiem zawartym w wydanej interpretacji) w razie ewentualnego wszczęcia wobec podatnika kontroli podatkowej czy też postępowania podatkowego, jak również jakie stanowisko zajmie sąd administracyjny w razie ewentualnego sporu między fiskusem a podatnikiem (może zdarzyć się i tak, że w przyszłości w tej kwestii wypowie się NSA w formie uchwały).

Trudno również jednoznacznie odpowiedzieć, od kiedy należy korygować wykazany wcześniej ze stawką 8% podatek należny (jeśli zdecydowano o stosowaniu otrzymanej interpretacji podatkowej). Wprawdzie ze stanowiskiem organu podatkowego w przedmiocie właściwej stawki dla refaktury kosztów związanych z umową najmu Czytelnik zapoznał się dopiero z chwilą doręczenia interpretacji, ale wydaje się bezpieczniejsze skorygowanie VAT należnego kilka lat wstecz, od początku wystawiania przedmiotowych faktur (na wypadek ewentualnej kontroli podatkowej w tym zakresie). W ten sposób Czytelnik uchroni się od niekorzystnych konsekwencji stosowania 8% stawki VAT (przede wszystkim od zapłaty należnego podatku wraz z odsetkami), która w świetle otrzymanej interpretacji podatkowej jest nieprawidłowa. Natomiast w razie zmiany ww. interpretacji, nieuwzględnienia jej przy rozstrzyganiu sprawy podatkowej czy też wydania uchwały przez NSA, istnieje możliwość ponownej korekty VAT należnego oraz wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w podatku VAT.