Zabezpieczenie generalne dla zagwarantowania pokrycia zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych

Podmiot prowadzący skład podatkowy jest obowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego w kwocie pokrywającej powstałe albo mogące powstać zobowiązanie podatkowe albo powstałe lub mogące powstać zobowiązanie podatkowe oraz opłatę paliwową, której obowiązek zapłaty powstał albo może powstać (art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym).

Jak stanowi art. 65 ust. 1a pkt 2 ustawy, zabezpieczenie generalne może być również złożone na sporządzony na piśmie wniosek przewoźnika lub spedytora. Zabezpieczenie to ma zagwarantować pokrycie zobowiązań podatkowych mogących powstać w stosunku do przemieszczanych przez nich, z zastosowaniem procedury zawieszania poboru akcyzy albo poza tą procedurą na podstawie art. 46pa ustawy, wyrobów akcyzowych podmiotów obowiązanych do złożenia zabezpieczenia akcyzowego oraz opłat paliwowych, do których zapłaty mogą być obowiązane te podmioty.

Zgodnie z art. 65 ust. 2 ustawy, właściwy naczelnik urzędu skarbowego ustala wysokość zabezpieczenia generalnego, z uwzględnieniem art. 65 ust. 3, 3a lub 3b ustawy, na poziomie równym:

1) wysokości zobowiązań podatkowych albo zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, gdy ich kwota może zostać dokładnie obliczona przy przyjmowaniu zabezpieczenia;

2) szacunkowej kwocie maksymalnej wynikającej z mogących powstać zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, których obowiązek zapłaty może powstać.

W myśl art. 65 ust. 4 ustawy, dla ustalenia wysokości zabezpieczenia akcyzowego stosuje się stawki akcyzy oraz stawki opłaty paliwowej, obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku gdy tego dnia nie można ustalić - w dniu złożenia zabezpieczenia. Jeżeli jednak stawki akcyzy lub stawki opłaty paliwowej ulegną zmianie w trakcie trwania procedury zawieszenia poboru akcyzy, właściwy naczelnik urzędu skarbowego koryguje wysokość zabezpieczenia akcyzowego i powiadamia o tym podmiot, który złożył zabezpieczenie.

Stosownie do art. 65 ust. 5 ustawy, w przypadku gdy jest przyjmowane zabezpieczenie generalne dla zagwarantowania pokrycia zobowiązań podatkowych albo zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, których wysokość może ulec zmianie z upływem czasu, podmioty, o których mowa w art. 65 ust. 1 lub 1a ustawy, są obowiązane wstępnie oszacować wysokość takiego zabezpieczenia na poziomie pozwalającym na pokrycie w każdym czasie tych zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych.

1. Saldowanie zabezpieczenia generalnego

W myśl art. 65 ust. 7 ustawy, dokonanie czynności lub zaistnienie stanu faktycznego, powodujących powstanie obowiązku podatkowego, wymaga odnotowania obciążenia zabezpieczenia generalnego odpowiednio kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego albo kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty powstał lub może powstać. Obciążenia zabezpieczenia generalnego dokonuje się po jego uprzednim ustaleniu stanu wykorzystania, z zastrzeżeniem art. 63 ust. 1a ustawy.

Uwaga

Obciążenia zabezpieczenia generalnego kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego albo kwotą zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty powstał lub może powstać, i jego zwolnienie z obciążenia, co do zasady, odnotowuje właściwy naczelnik urzędu skarbowego.

Jednakże, jak wynika z art. 65 ust. 7b ustawy, obciążenia zabezpieczenia generalnego, a także jego zwolnienia z obciążenia, w przypadkach gdy to obciążenie lub zwolnienie nie jest odnotowywane z wykorzystaniem Systemu, może odnotowywać podmiot określony w art. 65 ust. 1 pkt 1-3, 5, 8 i 9 ustawy, pod warunkiem że sposób odnotowywania obciążania zabezpieczenia generalnego oraz zwalniania z tego obciążenia zapewnia możliwość ustalenia w każdym czasie stanu jego wykorzystania oraz został uzgodniony na piśmie z właściwym naczelnikiem urzędu skarbowego. Sposób ustalania stanu wykorzystania zabezpieczenia generalnego oraz odnotowywania jego obciążenia i zwolnienia z obciążenia kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty powstał lub może powstać, określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie zabezpieczeń akcyzowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 601). Zgodnie z § 10 tego rozporządzenia, właściwy naczelnik urzędu skarbowego odnotowuje każdorazowo na karcie do saldowania obciążenie zabezpieczenia generalnego kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego albo kwotą zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty powstał lub może powstać, oraz zwolnienie zabezpieczenia generalnego z obciążenia kwotą zobowiązania podatkowego, które wygasło lub nie może już powstać, lub opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty wygasł lub nie może już powstać, w sposób umożliwiający obliczenie w każdym czasie kwoty wolnej zabezpieczenia stanowiącej kwotę złożonego zabezpieczenia pomniejszoną o kwoty zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, którymi zabezpieczenie jest obciążone.

2. Moment odnotowania obciążenia i zwolnienia zabezpieczenia

Obciążenie zabezpieczenia generalnego odnotowuje się po stwierdzeniu, że zobowiązanie podatkowe powstało lub powstał obowiązek zapłaty opłaty paliwowej, lub mogą one powstać po przedłożeniu przez podmiot obowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego:

1) oryginału karty do saldowania, na podstawie której dokonuje się ustalenia stanu wykorzystania tego zabezpieczenia;

2) dokumentów określających rodzaj i ilość wyrobów akcyzowych objętych tym zabezpieczeniem, w sposób umożliwiający obliczenie lub oszacowanie powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego lub opłaty paliwowej, której obowiązek zapłaty powstał lub może powstać.

W przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy przedłożenie dokumentów, w celu odnotowania obciążenia zabezpieczenia generalnego, powinno nastąpić z chwilą powstania obowiązku podatkowego z tytułu wyprodukowania wyrobu akcyzowego w składzie podatkowym, nie później jednak niż następnego dnia roboczego po wyprodukowaniu tego wyrobu. W przypadku, o którym mowa w art. 65 ust. 1a pkt 2 ustawy, objęcie zobowiązania podatkowego lub opłaty paliwowej podmiotu prowadzącego skład podatkowy zabezpieczeniem generalnym przewoźnika lub spedytora może być dokonane po przedłożeniu przez ten podmiot właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, przed wyprowadzeniem ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych przemieszczanych odpowiednio z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy, pisemnego oświadczenia przewoźnika lub spedytora o wyrażeniu zgody na objęcie ich zabezpieczeniem generalnym:

1) określonego zobowiązania podatkowego tego podmiotu albo

2) określonych zobowiązań podatkowych tego podmiotu, albo

3) określonego zobowiązania podatkowego oraz określonej opłaty paliwowej tego podmiotu, albo

4) określonych zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych tego podmiotu.

W przypadku, o którym mowa w art. 63 ust. 4 ustawy, objęcie zobowiązania podatkowego albo zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej podmiotu prowadzącego skład podatkowy, będącego podmiotem wysyłającym, zabezpieczeniem akcyzowym podmiotu prowadzącego skład podatkowy lub podmiotu pośredniczącego, będących podmiotem odbierającym, może być dokonane po przedłożeniu:

1) przez podmiot prowadzący skład podatkowy, będący podmiotem wysyłającym, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, przed wyprowadzeniem ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych przemieszczanych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy do składu podatkowego podmiotu odbierającego, pisemnego oświadczenia podmiotu odbierającego o wyrażeniu zgody na objęcie jego zabezpieczeniem akcyzowym:

a) określonego zobowiązania podatkowego tego podmiotu wysyłającego albo

b) określonych zobowiązań podatkowych tego podmiotu wysyłającego, albo

c) określonego zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej tego podmiotu wysyłającego, albo

d) określonych zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych tego podmiotu wysyłającego;

2) przez podmiot prowadzący skład podatkowy, będący podmiotem wysyłającym, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, przed wyprowadzeniem ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, pisemnego oświadczenia podmiotu pośredniczącego, będącego podmiotem odbierającym, o wyrażeniu zgody na objęcie jego zabezpieczeniem akcyzowym:

a) określonego zobowiązania podatkowego tego podmiotu wysyłającego albo

b) określonych zobowiązań podatkowych tego podmiotu wysyłającego, albo

c) określonego zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej tego podmiotu wysyłającego, albo

d) określonych zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych tego podmiotu wysyłającego.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego odnotowuje zwolnienie zabezpieczenia generalnego, odpowiednio w całości lub części, na wniosek podmiotu obowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego po stwierdzeniu, że zobowiązanie podatkowe lub obowiązek zapłaty opłaty paliwowej, w całości lub części, wygasły lub nie mogą już powstać, i po przedłożeniu przez ten podmiot oryginału karty do saldowania, na której dokonano obciążenia tego zabezpieczenia generalnego. W § 10 rozporządzenia zostały zawarte regulacje dotyczące odnotowywania obciążenia i zwolnienia zabezpieczenia generalnego. W myśl tych regulacji odnotowanie obciążenia lub zwolnienia zabezpieczenia wymaga m.in. przedłożenia przez podmiot zobowiązany, dokumentów określających rodzaj i ilość wyrobów akcyzowych objętych tym zabezpieczeniem, w sposób umożliwiający obliczenie lub oszacowanie powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego, którego obowiązek zapłaty powstał lub może powstać.

W przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy przedłożenie wymaganych dokumentów powinno nastąpić z chwilą powstania obowiązku podatkowego, np. z tytułu wyprodukowania wyrobu akcyzowego w składzie podatkowym, nie później jednak niż następnego dnia roboczego po wyprodukowaniu tego wyrobu. Natomiast odnotowanie zwolnienia zabezpieczenia generalnego w całości lub w części jest dokonywane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego po spełnieniu poniższych warunków:

zwolnienie następuje na wniosek podmiotu obowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego,
naczelnik urzędu skarbowego stwierdza, że zobowiązanie podatkowe w całości lub części wygasło lub nie może już powstać,
podmiot obowiązany do złożenia zabezpieczenia przedkłada oryginał karty do saldowania, na której dokonano obciążenia tego zabezpieczenia generalnego.

W przypadku składu podatkowego zobowiązanie podatkowe wygasa m.in. w momencie dokonania wstępnych wpłat dziennych akcyzy, nie później niż 25. dnia po dniu, w którym nastąpiło zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy i powstało zobowiązanie podatkowe.

3. Ustalenie stanu wykorzystania zabezpieczenia przy użyciu Systemu

Zgodnie z § 11 rozporządzenia, w przypadku przemieszczania przez podmiot wysyłający wyrobów akcyzowych przy wykorzystaniu Systemu ustalanie stanu wykorzystania zabezpieczenia generalnego odbywa się w sposób automatyczny. Odnotowanie obciążenia zabezpieczenia generalnego lub odnotowanie objęcia wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem wyrobów określonych w załączniku nr 2 ustawy i opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, zabezpieczeniem ryczałtowym podmiotu wysyłającego lub podmiotu odbierającego na terytorium kraju następuje automatycznie po ustaleniu w Systemie, że:

1) podmiot wysyłający lub podmiot odbierający jest uprawniony do zastosowania tego zabezpieczenia akcyzowego;

2) nie upłynął termin ważności tego zabezpieczenia akcyzowego;

3) kwota zobowiązania podatkowego albo kwota zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, którą ma zostać obciążone zabezpieczenie generalne, nie jest większa od kwoty wolnej tego zabezpieczenia;

4) forma i rodzaj zabezpieczenia akcyzowego są właściwe do objęcia nim zobowiązania podatkowego albo zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej;

5) przemieszczane wyroby akcyzowe i sposób ich przemieszczania są właściwe dla zastosowania tego zabezpieczenia akcyzowego.