Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 26 (709) z dnia 10.09.2010

Zmiana stawki amortyzacyjnej

Spółka, amortyzująca środek trwały za pomocą metody liniowej, planuje obniżyć stawkę amortyzacyjną. Czy będzie mogła w przyszłości wrócić do poprzedniej stawki? Od kiedy spółka będzie mogła zastosować te zmienione stawki?

Podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Tak stanowi art. 16i ust. 5 ustawy o PDOP i art. 22i ust. 5 ustawy o PDOF.

W przywołanym przepisie ustawodawca użył określenia "zmiana stawki", co należy rozumieć zarówno jako obniżenie stawki, jak i jej późniejsze podwyższenie. Zatem spółka może zastosować obniżoną stawkę amortyzacyjną począwszy od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. To samo dotyczy późniejszego podwyższenia tej obniżonej stawki amortyzacyjnej.

Zwróćmy uwagę, że w metodzie liniowej (czyli przy amortyzacji za pomocą stawek z Wykazu) odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane w równych ratach co miesiąc, co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego (art. 16h ust. 4 ustawy o PDOP i art. 22h ust. 4 ustawy o PDOF). W związku z tym, zmiana stawki (obniżenie i jej późniejsze podwyższenie) może nastąpić w momencie dokonania pierwszego w danym roku odpisu amortyzacyjnego, czyli odpowiednio w pierwszym miesiącu (kwartale) danego roku podatkowego albo dopiero na koniec roku. Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 6 maja 2010 r., nr IBPBI/2/423-158/10/MS:

"(...) możliwość obniżenia stawki amortyzacyjnej, a także zwiększenia uprzednio obniżonej, która odnosi się do środków trwałych będących już przedmiotem amortyzacji, powinna nastąpić nie później niż w momencie dokonania pierwszego w danym roku odpisu amortyzacyjnego. (...)"

Dokonując podwyższenia obniżonej uprzednio stawki amortyzacyjnej należy mieć na uwadze, że jej wysokość nie może przekroczyć stawki określonej w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych.

Ustawodawca nie uzależnił możliwości obniżania stawek amortyzacyjnych od zaistnienia jakichkolwiek okoliczności. Decyzję o tym obniżeniu podejmują zatem sami podatnicy, również oni określają wysokość obniżonej stawki. Przepisy podatkowe nie określają minimalnego poziomu, do którego stawka z Wykazu mogłaby zostać obniżona. Z interpretacji organów podatkowych wynika, że podatnicy mogą tę obniżoną stawkę ustalać według własnego uznania. Tak uznał m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w przywołanej wyżej interpretacji:

"(...) Spółka (...) może obniżyć stawki amortyzacyjne dla środków trwałych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, przy czym wysokość obniżenia stawki dla danego środka trwałego jest dowolna i pozostaje w gestii podatnika. Prawem Spółki jest także podwyższenie wcześniej obniżonej stawki amortyzacyjnej dla poszczególnych środków trwałych, przy czym maksymalny pułap podwyższenia stanowi poziom stawek wynikających z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych. (...)"

Wspomnijmy, że stawka amortyzacyjna dla danego środka trwałego może być zmieniana (obniżana, podwyższana) nawet kilka razy w ciągu okresu amortyzacji, gdyż przepisy podatkowe nie wprowadzają w tym względzie żadnych ograniczeń.

Zmiana (obniżenie, podwyższenie) stawki, dokonana na potrzeby podatkowe, nie wpływa na wysokość stawek amortyzacyjnych, przyjętych dla celów bilansowych. Przepisy bilansowe nakazują bowiem amortyzować środek trwały przez okres jego ekonomicznej użyteczności (nie wprowadzono tu odgórnie żadnych stawek amortyzacyjnych). Również dla potrzeb rachunkowych stawki amortyzacyjne mogą ulegać zmianie, ale zmiana ta jest skutkiem zaistnienia pewnych okoliczności. Jednostki mają bowiem obowiązek okresowo weryfikować poprawność przyjętych przez siebie stawek i okresów amortyzacji. Jeżeli okaże się, że przyjęta stawka amortyzacyjna uniemożliwia odpisanie środka trwałego przez okres jego ekonomicznej użyteczności, wówczas jednostka dokonuje zmiany przyjętej uprzednio stawki (tj. odpowiednio jej obniżenia lub podwyższenia). Zmiana ta może nastąpić od następnego roku obrotowego (art. 32 ust. 3 ustawy o rachunkowości).