Grunt jako środek trwały

Spółka zakupiła grunt, na którym zamierza budować halę magazynową. Zakup ten był w części sfinansowany kredytem bankowym. Grunt oraz budynek, który się na nim znajdzie, stanowić będą jedną nieruchomość. Czy w związku z tym grunt należy samodzielnie wprowadzić do ewidencji środków trwałych? Jeżeli tak, to kiedy powinno to nastąpić? Czy wydatki związane z nabyciem własności (opłaty notarialne lub sądowe) oraz odsetki od kredytu mogą być rozliczone bezpośrednio w kosztach podatkowych?

Grunt jako odrębny od budynku środek trwały należy zaewidencjonować w miesiącu przekazania go do używania. Wydatki związane z jego nabyciem naliczone do tego dnia, powiększą jego wartość początkową.

Grunt w ewidencji środków trwałych

Przepis art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Należy jednak zaznaczyć, że w zakresie amortyzacji, ustawy o podatku dochodowym nie posługują się pojęciem nieruchomości. Ustawodawca wymienia grunty oraz budynki jako odrębne środki trwale. Tak wynika odpowiednio z art. 22c pkt 1 updof i art. 16c pkt 1 updop oraz art. 22a ust. 1 pkt 1 updof i art. 16a ust. 1 pkt 1 updop.

Składniki majątkowe wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego (art. 22d ust. 2 updof i art. 16d ust. 2 updop).

Przepisy nie precyzują pojęcia "przekazanie do używania". O terminie dokonania tej czynności decyduje podatnik. Mając jednak na uwadze warunki, jakie musi spełniać składnik majątku, aby uznać go za środek trwały, należy przyjąć, że w momencie przekazania składnika majątkowego do używania podatnik musi nim prawnie oraz faktycznie władać oraz składnik ten musi być kompletny i zdatny do użytku na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Własność gruntu przechodzi na nabywcę z chwilą zakupu, czyli w dniu podpisania aktu notarialnego. Jeżeli zatem w dniu tym spółka może również faktycznie władać przedmiotem zakupu, to należy uznać, że spełnione są warunki do wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych.

Warto podkreślić, że z uwagi na fakt, iż wartość gruntu nie jest rozliczana w rachunku podatkowym poprzez odpisy amortyzacyjne (wydatki na jego nabycie są kosztami podatkowymi w razie jego odpłatnego zbycia - art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a updof i art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a updop), późniejsze zaewidencjonowanie środka trwałego, tzw. ujawnienie, nie wiąże się z konsekwencjami podatkowymi. Jednak z uwagi na potrzebę optymalizacji podatkowej (rozliczanie odsetek od kredytu w kosztach podatkowych) wskazane jest jak najwcześniejsze ujęcie gruntu w ewidencji.

Wartość początkowa gruntu

Za wartość początkową środków trwałych nabytych odpłatnie uważa się cenę ich nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof i art. 16g ust. 1 pkt 1 updop).

Cena nabycia to kwota należna zbywcy:

• powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz
   
• pomniejszona o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Skoro zatem zakup gruntu został sfinansowany (częściowo) kredytem, to elementem jego wartości początkowej będą także koszty związane z udzieleniem tego kredytu (np. prowizja) i zabezpieczeniem jego spłaty (np. ustanowienie hipoteki) oraz odsetki od kredytu naliczone do dnia przekazania gruntu do używania. Po przyjęciu gruntu do używania, odsetki od kredytu inwestycyjnego będą rozliczane bezpośrednio w rachunku podatkowym (art. 23 ust. 1 pkt 32 updof i art. 16 ust. 1 pkt 11 updop) w terminie zapłaty.

Pozostałe wymienione w pytaniu wydatki (opłaty notarialne i sądowe) są również związane z nabyciem gruntu, wobec czego powiększą jego wartość początkową.