Przegląd Podatku Dochodowego nr 19 (355) z dnia 1.10.2013

Prowadzenie podatkowej księgi i opłacanie kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy

W 2013 r. jako mały podatnik wybrałem kwartalne opłacanie zaliczek na podatek dochodowy. Zapisy dokonane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w danym miesiącu podkreślam i sumuję. Czy dobrze postępuję? Może w związku z opłacaniem zaliczek co kwartał sumowania powinienem również dokonywać co kwartał? Czy zaliczki na podatek liczę prawidłowo od dochodu za dany kwartał?

Wpisy dokonane w podatkowej księdze należy podkreślać i sumować co miesiąc. Przepisy nie przewidują możliwości kwartalnego podsumowywania zapisów. Jeżeli zaś chodzi o zaliczki kwartalne, to powinny być one liczone od dochodu uzyskanego od początku roku do końca danego kwartału.

1. Zapisy w podatkowej księdze u podatnika płacącego zaliczki co kwartał

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, obowiązani są bez wezwania wpłacać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Jedynie mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą mają możliwość wyboru kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek na podatek (art. 44 ust. 3g i 3h updof).

Przypomnijmy, że według art. 5a pkt 20 updof małym podatnikiem jest podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Tak więc w 2013 r. małymi podatnikami są ci podatnicy, których przychody ze sprzedaży wraz z należnym podatkiem VAT w 2012 r. nie przekroczyły 4.922.000 zł.

Podatnicy, którzy wybrali kwartalny sposób wpłacania zaliczek na podatek, są obowiązani uiszczać je:

• za I kwartał - do 20 kwietnia,
   
• za II kwartał - do 20 lipca,
   
• za III kwartał - do 20 października,
   
• za IV kwartał - do 20 stycznia następnego roku podatkowego.

Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni (IV) kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie roczne i dokona zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania. Tak stanowi art. 44 ust. 6 updof.

Wprowadzając możliwość opłacania zaliczek na podatek co kwartał, ustawodawca nie zawarł w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ani w przepisach dotyczących prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów szczególnych uregulowań odnoszących się do zasad jej prowadzenia przez podatników opłacających zaliczki w ten sposób. Podatnicy opłacający zaliczki co kwartał są zobowiązani prowadzić podatkową księgę według takich samych zasad, jakie obowiązują podatników opłacających miesięczne zaliczki na podatek. Oznacza to, że po zakończeniu każdego miesiąca wpisy dokonane w księdze w danym miesiącu muszą podkreślić, a dane z kolumn 7-14 zsumować. Wynikłe z podsumowania kwoty również należy podkreślić. Podatnik może pod podsumowaniem danego miesiąca wpisać w poszczególnych kolumnach sumy od początku roku do miesiąca poprzedzającego dany miesiąc i w kolejnej pozycji wpisać w poszczególnych kolumnach sumę od początku roku. Taki sposób postępowania wynika z ust. 18 Objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 ze zm.).

2. Obliczenie kwartalnych zaliczek

Należy wskazać, że konieczność comiesięcznego sumowania wpisów dokonanych w księdze nie oznacza, że podatnik opłacający zaliczki na podatek co kwartał musi zaliczkę na podatek obliczać co miesiąc, a przypadające w danym kwartale zaliczki sumować.

Podstawą wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy jest dochód uzyskany z działalności gospodarczej. Przy czym, jak wynika z art. 44 ust. 3g updof, który ma zastosowanie do podatników opodatkowanych według skali podatkowej, obowiązek zapłaty kwartalnej zaliczki powstaje, poczynając od kwartału, w którym dochód przekroczył kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku (w 2013 r. kwotę 3.091 zł). Zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obliczony od dochodu według zasad określonych w art. 26, 27, 27b updof. Zaliczkę za kolejne kwartały ustala się w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały.

Natomiast podatnicy opłacający podatek liniowy wpłacają zaliczki co kwartał w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały, z uwzględnieniem art. 27b updof (art. 44 ust. 3h updof).

Zatem bez względu na to czy podatnik opodatkowany jest według skali podatkowej, czy podatkiem liniowym, aby prawidłowo wyliczyć zaliczkę za dany kwartał, za podstawę jej wyliczenia musi przyjąć dochód osiągnięty od początku roku (a nie tylko za dany kwartał). Należy przy tym pamiętać, że u podatników prowadzących podatkowe księgi dochód ten wylicza się jako różnicę pomiędzy wynikającym z księgi przychodem i kosztami jego uzyskania. Przy czym, jeżeli podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się z uwzględnieniem różnic remanentowych (art. 44 ust. 2 updof).