Gazeta Podatkowa nr 46 (670) z dnia 10.06.2010

Księga podatkowa rolnika

1) Zaczęłam prowadzić księgę podatkową rolnika. Czy rolnik może zawsze prowadzić księgę według wzoru w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów? Jakie są zasady prowadzenia takiej uproszczonej księgi? Czy należy prowadzić ewidencję środków trwałych?

Księga podatkowa według wzoru ustalonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.) przeznaczona jest dla rolników:

• prowadzących gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych,
   
• wykonujących działalność gospodarczą, osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym,
   
• których łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza 10.000 zł w roku podatkowym.

Mówi o tym § 2 ust. 2 rozporządzenia. Należy wyjaśnić, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Grunty te muszą ponadto mieć łączną powierzchnię przekraczającą 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowić własność lub znajdować się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej. Wynika to z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. nr 136, poz. 969 ze zm.).

W przypadku niespełnienia choćby jednego z wymienionych wyżej warunków, wykonywanie działalności gospodarczej przez rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne powoduje konieczność prowadzenia księgi podatkowej w sposób określony w § 2 ust. 1 rozporządzenia, tj. na zasadach dla podatników niebędących rolnikami.

Rolnicy są obowiązani założyć księgę na dzień 1 stycznia roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego. Ci, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić urząd skarbowy o jej założeniu. Zawiadomienie to składa się w formie pisemnej do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika w terminie 20 dni od dnia jej założenia (§ 33 rozporządzenia).

Księgę podatkową według wzoru ustalonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia należy prowadzić w sposób określony w rozdziale 3 rozporządzenia. Trzeba prowadzić ją rzetelnie i w sposób niewadliwy. W księdze należy ewidencjonować wyłącznie przychody i koszty z działalności gospodarczej. Nie podlegają ujęciu koszty i przychody z działalności rolniczej (w rozumieniu art. 1 pkt 2 ustawy o pdof - Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.), z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej. Zastosowanie mają następujące przepisy rozdziału 2 rozporządzenia:

• § 7 - traktujące o możliwości zwolnienia z obowiązku prowadzenia księgi w przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zwłaszcza takimi jak rodzaj i rozmiar wykonywanej działalności, wiek oraz stan zdrowia,
   
• § 11-17 - mówiące o tym, jak prowadzić księgę w sposób rzetelny i niewadliwy, na podstawie jakich dowodów dokonywać zapisów, jak ujmować zakup towarów handlowych i materiałów,
   
• § 19-21 - które stanowią o tym, jak wpisywać do księgi przychody ze sprzedaży,
   
• § 24-26 - z których wynika konieczność dokonywania zapisów w księdze w oparciu o rzetelne dowody,
   
• § 30 i 31 - dotyczące komputerowego prowadzenia ksiąg i prowadzenia jej przez biuro rachunkowe.

Z przepisów rozporządzenia wynika, iż rolnicy nie muszą prowadzić ewidencji środków trwałych i ewidencji wyposażenia. Nie mają także do nich zastosowania przepisy dotyczące sporządzania spisu z natury, co oznacza, że nie ustalają dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej z uwzględnieniem różnic remanentowych. Dochód ustala się przez porównanie wielkości przychodów i kosztów uzyskania przychodów osiągniętych w roku podatkowym, zgodnie z objaśnieniami zawartymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

2) Księga według wzoru określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia jest trudno dostępna zarówno w postaci papierowej, jak i komputerowej. Czy mogę więc zrobić ją w programie komputerowym, wydrukować, zbroszurować i w ten sposób prowadzić?

Tak. Rolnicy prowadzący księgę podatkową według wzoru określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia, są obowiązani zbroszurować księgę i kolejno ponumerować jej karty (§ 32 rozporządzenia). Można więc sporządzić księgę we własnym zakresie, wydrukować, zbroszurować i ponumerować jej karty. Następnie należy ją prowadzić zgodnie z rozdziałem 3 rozporządzenia.

Dodajmy, że księga oraz dowody, na podstawie których dokonywane są w niej zapisy, musi znajdować się na stałe w miejscu zamieszkania rolnika. Jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu, może się ona znajdować np. w biurze rachunkowym - miejsce to powinno zostać wskazane naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy z biurem rachunkowym.