Obowiązki podatnika związane z oznaczaniem suszu tytoniowego znakami akcyzy

Organem podatkowym właściwym w zakresie spraw dotyczących znaków akcyzy są naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej, wyznaczeni przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, których właściwość miejscową ustala się ze względu na adres siedziby lub zamieszkania podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (art. 15 ust. 1 ustawy). Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w wyżej opisany sposób, właściwym naczelnikiem urzędu celnego w sprawach znaków akcyzy i właściwym dyrektorem izby celnej w sprawach znaków akcyzy jest Naczelnik Urzędu Celnego II w Warszawie i Dyrektor Izby Celnej w Warszawie (art. 15 ust. 2 ustawy).

Wykaz urzędów celnych i izb celnych, których odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy są właściwi w zakresie spraw dotyczących znaków akcyzy, a także terytorialny zasięg ich działania określa załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 marca 2015 r. w sprawie właściwości urzędów celnych i izb celnych w zakresie spraw dotyczących znaków akcyzy (Dz. U. poz. 423).

» Wstępne zapotrzebowanie na banderole

Podmiot obowiązany do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy zgodnie z § 6 rozporządzenia w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, składa wstępne zapotrzebowanie na znaki akcyzy na rok kalendarzowy w urzędzie obsługującym ministra do spraw finansów publicznych, w terminie do 30 października roku poprzedzającego rok, na który jest składane wstępne zapotrzebowanie. W praktyce wstępne zapotrzebowanie na banderole składa się do Departamentu Podatku Akcyzowego w Ministerstwie Finansów (ul. Świętokrzyska 12; 00–916 Warszawa). Wzór "Wstępnego zapotrzebowania na banderole podatkowe i legalizacyjne" odnośnie suszu tytoniowego określa załącznik nr 7 (tabela nr 5) do rozporządzenia.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku wystąpienia w ciągu roku kalendarzowego okoliczności uzasadniających złożenie, zmianę lub cofnięcie wstępnego zapotrzebowania na znaki akcyzy podmiot, którego to dotyczy, jest obowiązany, z chwilą powstania tych okoliczności, do jego niezwłocznego złożenia, jego zmiany lub cofnięcia. Również podmiot, który nie odbierze znaków akcyzy objętych ostateczną zmianą wstępnego zapotrzebowania na znaki akcyzy, do końca roku kalendarzowego, wpłaca kwotę na pokrycie kosztów wytworzenia znaków akcyzy (art. 125 ust. 4a ustawy).

» Wniosek o wydanie znaków akcyzy

Decyzję w sprawie wydania podatkowych znaków akcyzy wydaje naczelnik urzędu celnego właściwy w sprawach znaków akcyzy na pisemny wniosek podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (art. 126 ust. 1 ustawy). Jednakże zanim zostanie wydana decyzja, podmiot który złożył wniosek o wydanie podatkowych znaków akcyzy – wpłaca kwotę stanowiącą wartość podatkowych znaków akcyzy oraz kwotę na pokrycie kosztów wytworzenia podatkowych znaków akcyzy.

Wzór "Wniosku o wydanie banderol podatkowych lub sprzedaż banderol legalizacyjnych oraz o wydanie upoważnienia do odbioru banderol" określa załącznik nr 12 do rozporządzenia w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.

Zgodnie z § 8 ust. 1 ww. rozporządzenia do wniosku o wydanie banderol podatkowych oraz o wydanie upoważnienia do odbioru banderol, podmiot załącza m.in. odpowiednio:

• zaświadczenie organu podatkowego o niezaleganiu lub stwierdzeniu zaległości w podatkach dochodowych, podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym;
   
• kopię odpisu z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo kopię zaświadczenia o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej;
   
• kopię potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podatnika podatku akcyzowego (w przypadku suszu tytoniowego – kopię potwierdzenia przyjęcia przez organ podatkowy powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy).

Znaków akcyzy oraz upoważnień do odbioru znaków akcyzy nie można zbywać lub na jakichkolwiek innych zasadach odstępować lub przekazywać odpłatnie albo nieodpłatnie innym podmiotom, poza przypadkami określonymi w art. 130 ust. 3–5 ustawy (np. przekazanie następcom prawnym lub podmiotom przekształconym w przypadkach wstąpienia przez nich w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa lub prawa i obowiązki).

Na podstawie art. 128 ustawy, znaki akcyzy wydawane są przez:

• naczelnika urzędu celnego właściwego w sprawach znaków akcyzy; bądź
   
• wytwórcę znaków akcyzy.

Ich wydanie odbiorcy następuje na podstawie upoważnienia do odbioru znaków wydanego przez właściwego w sprawach znaków akcyzy naczelnika urzędu celnego na wniosek podmiotu obowiązanego do oznaczenia wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.

» Przyczyny odmowy wydania znaków akcyzy

Naczelnik urzędu celnego właściwy w sprawach znaków akcyzy odmawia wydania lub sprzedaży znaków akcyzy, jeżeli nie zostanie wpłacona kwota stanowiąca wartość podatkowych znaków akcyzy i kwota na pokrycie kosztów wytworzenia podatkowych znaków akcyzy lub nie zostaną złożone wymagane dokumenty. Może również odmówić wydania podatkowych znaków akcyzy podatnikowi, który ma zaległości podatkowe w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa bądź wobec którego jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, upadłościowe lub likwidacyjne, z wyjątkiem likwidacji przedsiębiorstwa państwowego w celu jego prywatyzacji.

W razie odmowy wydania lub sprzedaży znaków akcyzy wpłacona przez wnioskującego kwota stanowiąca odpowiednio wartość podatkowych znaków akcyzy i kwota na pokrycie kosztów wytworzenia podatkowych znaków akcyzy albo należność za legalizacyjne znaki akcyzy jest zwracana w terminie 7 dni, licząc od dnia wydania decyzji o odmowie (art. 127 ustawy).

Znak akcyzy jest nanoszony na opakowanie jednostkowe wyrobu akcyzowego lub bezpośrednio na wyrób akcyzowy w taki sposób, aby zdjęcie znaku lub otwarcie opakowania w miejscu przeznaczonym do jego otwierania albo użycie wyrobu powodowały trwałe i widoczne uszkodzenie znaku w sposób uniemożliwiający jego powtórne użycie, chyba że znak akcyzy jest nanoszony bezpośrednio na wyrób akcyzowy w sposób trwały (art. 120 ust. 2 ustawy).

Z kolei opakowanie jednostkowe wyrobu akcyzowego, w świetle art. 120 ust. 3 ustawy, jest to opakowanie samodzielne, bezpośrednio chroniące wyrób akcyzowy:

1) jednorazowego lub wielokrotnego użytku oraz

2) przystosowane lub umożliwiające jego przystosowanie do przechowywania, eksponowania i sprzedaży w nim lub z niego wyrobu akcyzowego, oraz

3) posiadające zamknięcie lub wskazane miejsce i sposób otwierania, które jest lub może być przystosowane do bezpośredniego lub pośredniego spożycia wyrobu albo umożliwia bezpośrednie lub pośrednie spożycie wyrobu, a także

4) przystosowane do pakowania, przechowywania i przewożenia go w opakowaniach zbiorczych lub transportowych.

W przypadku nietypowych opakowań jednostkowych wyrobów akcyzowych naczelnik urzędu celnego właściwy w sprawach znaków akcyzy na pisemny wniosek podatnika, wskazuje w drodze decyzji, sposób nanoszenia znaków akcyzy. Decyzja taka określa w szczególności rodzaj, nazwę i pochodzenie wyrobu akcyzowego, zawartość i rodzaj opakowania jednostkowego wyrobu akcyzowego, szczegółowy sposób naniesienia znaków akcyzy oraz czas, na jaki wydano decyzję (art. 121 ust. 1 i 2 ustawy).

Znaki akcyzy mogą być zdjęte z opakowań jednostkowych wyrobów akcyzowych lub z wyrobów akcyzowych, na które zostały naniesione, jeżeli wyroby akcyzowe nie będą sprzedawane na terytorium kraju (art. 123 ust. 1 ustawy). Zgodę na zdjęcie znaków akcyzy, stosownie do treści art. 123 ust. 2 i 3 ustawy, wydaje właściwy naczelnik urzędu celnego na pisemny wniosek podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy lub właściciela wyrobów akcyzowych oznaczonych znakami akcyzy, zaś zdjęte znaki akcyzy są zwracane do ich wytwórcy albo niezwłocznie niszczone pod nadzorem właściwego naczelnika urzędu celnego.

Obowiązek i zasady prowadzenia ewidencji znaków akcyzy zostały uregulowane w art. 131 ustawy o podatku akcyzowym oraz w rozporządzeniu w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy. Zgodnie z tymi przepisami, podmiot oznaczający wyroby akcyzowe znakami akcyzy jest obowiązany prowadzić ewidencję znaków akcyzy w formie papierowej lub elektronicznej.

Ewidencja powinna zawierać w szczególności informacje o liczbie znaków akcyzy wydanych, wykorzystanych do naniesienia, uszkodzonych, zniszczonych, utraconych oraz zwróconych i winna być przechowywana do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została sporządzona.

Zgodnie z § 9 rozporządzenia, przed rozpoczęciem wypełniania ewidencji prowadzonej w formie papierowej każda jej strona jest numerowana i parafowana przez podmiot obowiązany do prowadzenia ewidencji oraz jest opatrzona pieczęcią właściwego naczelnika urzędu celnego.

Ewidencja w formie elektronicznej winna z kolei być prowadzona zgodnie z pisemną instrukcją obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do jej prowadzenia w taki sposób, aby:

• umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz ochronę przechowywanych danych przed zniekształceniem lub utratą;
   
• umożliwiała dokonywanie korekty danych opatrzonej adnotacją osoby dokonującej tej korekty oraz datą jej dokonania;
   
• pozwalała na drukowanie wpisów w porządku chronologicznym;
   
• uniemożliwiała usuwanie wpisów.

Ewidencja banderol jest prowadzona odrębnie dla każdej serii banderol, zaś wpisów do niej należy dokonywać na bieżąco (w dniu wystąpienia zdarzeń uzasadniających dokonanie wpisu lub najpóźniej w dniu ujawnienia tych zdarzeń), w sposób trwały i wyraźny. Zmian i poprawek w ewidencji dokonuje się w taki sposób, aby przekreślony tekst pierwotny pozostał czytelny.

Podmioty obowiązane do prowadzenia ewidencji znaków akcyzy ostatniego dnia każdego miesiąca dokonują podsumowania wydanych, wykorzystanych do naniesienia, uszkodzonych, zniszczonych, utraconych oraz zwróconych banderol, w rachunku narastającym. Stan na koniec roku kalendarzowego przenosi się do ewidencji na następny rok kalendarzowy jako stan początkowy.

Wzór "Ewidencji wydanych, wykorzystanych do naniesienia, uszkodzonych, zniszczonych, utraconych oraz zwróconych banderol podatkowych i legalizacyjnych" ujęty został w załączniku nr 14 do rozporządzenia w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.