Zwolnienie od akcyzy wyrobów akcyzowych niszczonych pod nadzorem administracyjnym

Zwolnienie od akcyzy wyrobów akcyzowych niszczonych pod nadzorem administracyjnym jest zwolnieniem fakultatywnym zawartym w przepisach wspólnotowych. Krajowy ustawodawca od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej implementował je do polskich przepisów przy zastosowaniu dodatkowych warunków i formalności.

W obecnie obowiązującej ustawie o podatku akcyzowym w art. 39 znalazła się delegacja do wydania przez Ministra Finansów rozporządzenia wykonawczego w celu określenia zakresu i warunków stosowania zwolnień podatkowych wynikających z prawa wspólnotowego.

Na tej podstawie wydane zostało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 lutego 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. z 2015 poz. 195 ze zm.).

Zgodnie z § 17 tego aktu wykonawczego, zwalnia się od akcyzy wyroby akcyzowe, które znajdując się w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, stały się nieprzydatne do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia i za zgodą właściwego naczelnika urzędu celnego zostały zniszczone:

1) w składzie podatkowym albo

2) w innym miejscu spełniającym warunki niszczenia wyrobów na podstawie odrębnych przepisów, w obecności przedstawiciela organu podatkowego.

W przypadku dokonywania niszczenia wyrobów akcyzowych w innym miejscu, tzn. poza składem podatkowym zwolnienie będzie miało zastosowanie gdy będą spełnione warunki, o których mowa w art. 32 ust. 5–11 ustawy.

Jednakże niezależnie od miejsca, w którym dokonywane jest niszczenie wyrobów akcyzowych, z czynności tej winien być sporządzony protokół zniszczenia. Protokół sporządzany jest w dwóch egzemplarzach i podpisywany przez podatnika oraz obecnego przy czynności zniszczenia przedstawiciela organu podatkowego.

Tryb niszczenia wyrobów akcyzowych, nieprzydatnych do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia został uregulowany w § 40 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 maja 2010 r. w sprawie kontroli niektórych wyrobów akcyzowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 349 ze zm.). Ostatnią zmianą tego rozporządzenia wprowadzoną w życie 30 czerwca 2015 r. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 czerwca 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie kontroli niektórych wyrobów akcyzowych (Dz. U. poz. 898) jest objęcie obowiązkiem informowania o planowanym terminie niszczenia wyrobów, suszu tytoniowego.

A zatem zgodnie z obowiązującym od 30 czerwca 2015 r. brzmieniem § 40 rozporządzenia w sprawie kontroli niektórych wyrobów akcyzowych, podmiot przesyła właściwemu naczelnikowi urzędu celnego, przed dniem planowanego terminu niszczenia:

1) suszu tytoniowego nieprzydatnego do dalszego przerobu, pisemną informację zawierającą dane o dacie i godzinie planowanego niszczenia oraz masie niszczonego suszu;

2) wyrobów akcyzowych, o których mowa w § 3 ust. 1, nieprzydatnych do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia, pisemną informację zawierającą dane o dacie i godzinie planowanego niszczenia oraz rodzaju i ilości niszczonych wyrobów.

W przypadku suszu tytoniowego w stanie prawnym obowiązującym przed 30 czerwca 2015 r. podmiot nie miał obowiązku informowania właściwego naczelnika urzędu celnego o planowanym terminie niszczenia suszu tytoniowego nieprzydatnego do dalszego przerobu. Również jego niszczenie odbywało się bez obecności funkcjonariusza celnego. W obowiązującym stanie prawnym funkcjonariusz celny może być obecny przy czynnościach związanych z niszczeniem suszu tytoniowego. Należy zwrócić uwagę, że § 40 rozporządzenia, doprecyzowuje przepis w zakresie przesyłania właściwemu naczelnikowi urzędu celnego informacji o planowanym terminie niszczenia wyrobów akcyzowych ze wskazaniem łącznie daty i godziny planowanego niszczenia suszu tytoniowego i niektórych wyrobów tytoniowych. Wskazanie w informacji precyzyjnego terminu niszczenia ma na celu umożliwienie funkcjonariuszowi celnemu uczestniczenia przy czynnościach związanych z niszczeniem suszu tytoniowego i niektórych wyrobów akcyzowych, których niszczenie może odbywać się bez funkcjonariusza celnego. Decyzję o obecności funkcjonariusza celnego przy niszczeniu podejmuje naczelnik urzędu celnego.

Informacja o planowanym niszczeniu musi być przesłana przez podmiot naczelnikowi urzędu celnego przed dniem planowanego terminu niszczenia wyrobów.

Obowiązek przesyłania informacji dotyczącej planowanego terminu niszczenia wyrobów akcyzowych oprócz suszu tytoniowego dotyczy również wyrobów akcyzowych wymienionych w § 3 ust. 1 rozporządzenia, a mianowicie:

Objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na przeznaczenie:

a) piwa otrzymywanego ze słodu, określonego w poz. 13 załącznika nr 2 do ustawy o kodzie CN 2203 00, oraz wszelkich wyrobów zawierających mieszaninę piwa z napojami bezalkoholowymi, określonych w poz. 16 załącznika nr 2 do ustawy, jeżeli rzeczywista objętościowa moc alkoholu w tych wyrobach przekracza 0,5% vol, zwanych "piwem". Należy zauważyć, że do piwa na potrzeby stosowania ustawy akcyzowej zaliczamy wyroby o kodzie CN 2206 00, który właściwy jest dla pozostałych napojów fermentowanych (np. cydr, perry i miód pitny) mieszanki napojów fermentowanych oraz mieszanki napojów fermentowanych i napojów bezalkoholowych, gdzie indziej niewymienionych ani niewłączonych,

b) wina, napojów fermentowanych oraz wyrobów pośrednich, określonych w poz. 14–16 załącznika nr 2 do ustawy zwanych "wyrobami winiarskimi". Są to wyroby o kodach CN 2204, 2205 oraz 2206 00,

c) alkoholu etylowego nieskażonego o objętościowej mocy alkoholu 80% vol lub większej, alkoholu etylowego i pozostałych wyrobów alkoholowych, o dowolnej objętościowej mocy alkoholu, skażonych, określonych w poz. 17 załącznika nr 2 do ustawy o kodzie CN 2207, zwanych "alkoholem etylowym",

d) alkoholu etylowego nieskażonego o objętościowej mocy alkoholu mniejszej niż 80% vol, wódek, likierów i pozostałych napojów spirytusowych, określonych w poz. 18 załącznika nr 2 do ustawy o kodzie CN 2208, zwanych "napojami spirytusowymi".

Objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy:

a) wyrobów energetycznych określonych w poz. 19–23 załącznika nr 2 do ustawy, takich jak oleje i pozostałe produkty destylacji wysokotemperaturowej smoły węglowej oraz podobne produkty, w których masa składników aromatycznych jest większa niż składników niearomatycznych i są to wyłącznie: benzol (benzen) kod CN 2707 10; toluol (toluen) kod CN 2707 20; ksylol (ksyleny) kod CN 2707 30 oraz pozostałe mieszaniny węglowodorów aromatycznych o kodzie CN 2707 50. Kolejną grupę stanowią oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, inne niż surowe; preparaty gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, zawierające 70% masy lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymywanych z minerałów bitumicznych, których te oleje stanowią składniki zasadnicze preparatów o kodach CN od ex 2710 11 do ex 2710 19 69. W dalszej kolejności w poz. 21–23 wymienione są gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe, z wyłączeniem objętych pozycjami 2711 11 00, 2711 21 00 oraz 2711 29 00, węglowodory alifatyczne nasycone i węglowodory cykliczne,

b) olejów smarowych otrzymywanych z olejów ropy naftowej, gdzie indziej niesklasyfikowanych, o kodach CN 2710 19 71 do 2710 19 99,

c) papierosów, tytoniu do palenia, cygar i cygaretek, określonych w poz. 27 załącznika nr 2 do ustawy, zwanych "wyrobami tytoniowymi".

Objętych zwolnieniem od podatku akcyzowego ze względu na przeznaczenie, jeżeli są one przemieszczane do podmiotu pośredniczącego lub przez ten podmiot magazynowane, z wyłączeniem wyrobów akcyzowych przemieszczanych w wyniku zwrotu, o którym mowa w art. 32 ust. 14 pkt 1 ustawy. Chodzi tutaj o zwrot wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie. Przemieszczenie tych wyrobów następuje przez podmiot zużywający do podmiotu pośredniczącego lub przez podmiot pośredniczący albo podmiot zużywający do składu podatkowego. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych w wyniku zwrotu odbywa się na podstawie dokumentu dostawy. Przemieszczanie takie nie podlega kontroli określonej w § 3 ust. 1 rozporządzenia.
Produkowanych poza składem podatkowym na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5 ustawy.

Są to następujące rodzaje produkcji wyrobów akcyzowych:

produkcja wyrobów akcyzowych z wykorzystaniem wyłącznie wyrobów akcyzowych, od których akcyza została zapłacona w wysokości równej lub wyższej od kwoty akcyzy przypadającej do zapłaty od wyprodukowanych wyrobów akcyzowych; również produkcja z wykorzystaniem wyłącznie wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, pod warunkiem, że wyprodukowany wyrób jest również wyrobem akcyzowym zwolnionym od akcyzy ze względu na przeznaczenie,
produkcja win uzyskanych z winogron pochodzących z upraw własnych w ilości mniej niż 1.000 hektolitrów w ciągu roku kalendarzowego,
produkcja alkoholu etylowego w ilości mniej niż 10 hektolitrów w ciągu roku kalendarzowego, dokonywana przez gorzelnie prawnie i ekonomicznie niezależne od wszelkich innych gorzelni oraz niedziałające na podstawie licencji uzyskanej od innego podmiotu,
produkcja wyrobów akcyzowych, od których została zapłacona przedpłata akcyzy.

Zgodnie z § 40 ust. 2 rozporządzenia, niszczenie wyrobów akcyzowych, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 lit. c) i d) oraz pkt 2 i 3, nieprzydatnych do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia odbywa się w obecności funkcjonariusza. Oznacza to, że obligatoryjna obecność funkcjonariusza przy niszczeniu wyrobów akcyzowych występuje w przypadku alkoholu etylowego i wyrobów spirytusowych objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub zwolnieniem od akcyzy ze względu na przeznaczenie, wyrobów energetycznych, olejów smarowych i wyrobów tytoniowych znajdujących się w procedurze zawieszenia poboru akcyzy oraz wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie.

W przypadku piwa, wyrobów winiarskich objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy i wyrobów akcyzowych, których produkcja może odbywać się poza składem podatkowym oraz suszu tytoniowego, obecność funkcjonariusza przy niszczeniu wyrobów zależy od decyzji naczelnika urzędu celnego.

Jeśli podmiot poinformował właściwego naczelnika urzędu celnego o planowanym niszczeniu suszu tytoniowego, piwa, wyrobów winiarskich lub wyrobów produkowanych poza składem podatkowym, a funkcjonariusz nie przybył do podmiotu we wskazanym w informacji terminie, podmiot może dokonać zniszczenia bez obecności funkcjonariusza.

Uwaga

Zmieniony z dniem 30 czerwca 2015 r. przepis § 40 rozporządzenia w sprawie kontroli niektórych wyrobów akcyzowych nie przewiduje dotychczasowego obowiązku sporządzania przez podmiot protokołu zniszczenia wyrobów akcyzowych ponieważ ta kwestia będzie uregulowana w projektowanej zmianie ustawy o podatku akcyzowym. A zatem do czasu wejścia w życie zmiany do ustawy, sporządzanie protokołu z czynności niszczenia wyrobów akcyzowych będzie się odbywało na zasadach określonych w art. 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 990 ze zm.).

Ustawa o podatku akcyzowym zawiera jeszcze jedno szczególne uregulowanie dotyczące niszczenia wyrobów akcyzowych, które wynika z art. 83a ust. 1–3. Przepis ten ma charakter szczególny ograniczający się wyłącznie do niszczenia wyrobów akcyzowych z tytułu uznanych reklamacji, czyli takich wyrobów, których zasadność zniszczenia wynika z winy podmiotu wprowadzającego wyrób do konsumpcji. Niszczenie wyrobów w składzie podatkowym, w przypadku w którym została uznana reklamacja, cechuje się mniejszymi obostrzeniami niż te wynikające z rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego.

Z czynności zniszczenia wyrobów akcyzowych, sporządza się w dwóch egzemplarzach, protokół zniszczenia tych wyrobów, w którym podaje się przyczyny tego zniszczenia. Protokół zniszczenia wyrobów akcyzowych podpisuje podatnik oraz obecny przy czynności zniszczenia przedstawiciel organu podatkowego.

Prawo do obniżenia zapłaconej akcyzy w przypadku niszczenia wyrobów akcyzowych z tytułu reklamacji przysługuje po spełnieniu trzech warunków. Pierwszym jest zwrot w trybie reklamacji, drugim uznanie jej przez podatnika, a trzecim zniszczenie wyrobów w składzie podatkowym lub, w sytuacji gdy niszczenie ma miejsce poza składem, uzyskanie zgody właściwego naczelnika urzędu celnego oraz sporządzenie stosownego protokołu podpisanego przez podatnika oraz obecnego przy zniszczeniu przedstawiciela organu podatkowego.