Zasady opodatkowania akcyzą wyrobów winiarskich sprzedawanych w kraju

Podmioty zamierzające wytwarzać, a następnie sprzedawać (darować, rozdawać, przekazywać, itp.) wyroby winiarskie, oprócz ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2014 r. poz. 1104 ze zm.), powinny poznać przepisy dotyczące opodatkowania podatkiem akcyzowym.

Zgodnie z art. 3 ww. ustawy, wyrobami winiarskimi są np. fermentowane wyroby winiarskie takie jak miody pitne, wina owocowe, wina owocowe wzmocnione, wina z soku winogronowego, nalewki na winie owocowym lub z soku winogronowego, oraz cydry i perry.

W związku z tym, że wyroby te podlegają opodatkowaniu akcyzą, wobec nich ma zastosowanie ustawa o podatku akcyzowym, która nieco odmiennie niż ustawa o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich klasyfikuje te alkohole. Wyroby winiarskie w ustawie o podatku akcyzowym zostały podzielone na trzy grupy alkoholi powstających w wyniku fermentacji alkoholowej takie jak: wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie. Wszystkie one obok alkoholu etylowego i piwa stanowią w rozumieniu art. 92 ustawy napoje alkoholowe, a ich produkcja co do zasady może odbywać się wyłącznie w składzie podatkowym, co wiąże się z uzyskaniem stosownego zezwolenia u właściwego naczelnika urzędu celnego.

1. Wina musujące i niemusujące

Ustawodawca w art. 95 ustawy dokonał podziału wyrobów akcyzowych w postaci wina na dwie kategorie: na wino niemusujące oraz wino musujące odwołując się do klasyfikacji CN.

W myśl ustawy pod pojęciem wina niemusującego należy rozumieć wszelkie wyroby objęte pozycjami CN 2204 i 2205, z wyjątkiem wina musującego określonego w art. 95 ust. 1 pkt 2 o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 1,2% objętości, lecz nieprzekraczającej 15% objętości, pod warunkiem że cały alkohol etylowy zawarty w gotowym wyrobie pochodzi wyłącznie z procesu fermentacji, albo o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 15% objętości, lecz nieprzekraczającej 18% objętości, pod warunkiem że nie zawierają żadnych dodatków wzbogacających oraz że cały alkohol etylowy zawarty w gotowym wyrobie pochodzi wyłącznie z procesu fermentacji.

W odniesieniu do win musujących ustawodawca nie dokonuje podziału na poszczególne kategorie, wskazuje jednak, że wina musujące to wszelkie wyroby oznaczone kodami CN 2204 10, 2204 21 10, 2204 29 10 oraz objęte pozycją 2205. Tym niemniej, aby dane wino mogło zostać uznane za wino musujące, musi spełniać łącznie warunki określone w art. 95 ust. 1 pkt 2 ustawy, tj.:

• znajdować się w butelkach zaopatrzonych w korek w kształcie grzybka, umocowanym za pomocą węzłów lub spinek, albo cechować się ciśnieniem wynoszącym co najmniej 3 bary, spowodowanym obecnością dwutlenku węgla w roztworze,
   
• mieć rzeczywistą objętościową moc alkoholu przekraczającą 1,2% objętości, lecz nieprzekraczającą 15% objętości,
   
• cały alkohol etylowy zawarty w gotowym wyrobie musi pochodzić wyłącznie z procesu fermentacji.

Pod poz. 14 załącznika nr 2 do ustawy stanowiącego wykaz wyrobów akcyzowych, do których stosuje się procedurę zawieszenia poboru akcyzy i których produkcja odbywa się w składzie podatkowym, o których mowa w dyrektywie Rady 92/12/EWG wymieniono "Wino ze świeżych winogron, włącznie z winami wzmocnionymi; moszcz gronowy, inny niż ten objęty pozycją 2009" objęte kodem CN 2204.

Natomiast pod poz. 15 załącznika nr 2 do ustawy wymieniono "Wermut i pozostałe wina ze świeżych winogron aromatyzowane roślinami lub substancjami aromatycznymi" – oznaczone kodem CN 2205.

Należy podkreślić, że w przypadku zarówno wina musującego, jak i wina niemusującego istotnym wyznacznikiem, czy wyrób ten będzie uznany za wino jest to, aby cały alkohol etylowy pochodził z procesu fermentacji. Ponadto aby produkt mógł zostać nazwany winem w całości musi być wyprodukowany wyłącznie z winogron.

Do win zaliczane jest również wino typu wermut mimo, że dodawana jest do niego zaprawa ziołowa, która przygotowywana jest na bazie alkoholu etylowego pochodzącego z destylacji, tj. na spirytusie. Celem dodania takiej zaprawy nie jest w żadnym przypadku zwiększenie zawartości alkoholu etylowego w gotowym wyrobie, ale nadanie gotowemu wyrobowi odpowiedniego smaku i aromatu. Dlatego też wyrób typu wermut został sklasyfikowany w kategorii napojów alkoholowych jako wino.

Jeśli jednak do wina będzie dodany alkohol etylowy w celu zwiększenia zawartości alkoholu etylowego w gotowym wyrobie, to otrzymany w ten sposób wyrób nie jest już winem w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym. Produkt ten, jeżeli nie zawiera więcej niż 22% objętości alkoholu etylowego, może być klasyfikowany do wyrobów pośrednich. Należy jednak pamiętać, że klasyfikacja danego produktu do kategorii wyrobów pośrednich powoduje dwukrotnie wyższe opodatkowanie.

Podstawa opodatkowania i stawka akcyzy dla win w Polsce

W przypadku opodatkowania win, podstawą opodatkowania jest liczba hektolitrów gotowego wyrobu. Z kolei stawka akcyzy na wino została określona w art. 95 ust. 4 ustawy i wynosi 158,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu, co oznacza, że w cenie 1 litra wina jest zawarta akcyza w kwocie 1,58 zł. Należy wskazać, iż na podstawie przepisów dyrektywy Rady 92/84/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie zbliżenia stawek podatku akcyzowego dla alkoholu i napojów alkoholowych (Dz. Urz. UE L nr 316/29) nie została ustalona minimalna stawka akcyzy na wino, a w wielu krajach UE stawka została określona na poziomie 0 euro. W praktyce więc akcyza nie jest nakładana w państwach południowej Europy m.in. Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Portugalii, Słowenii, ale także na Słowacji i w Niemczech.

2. Napoje fermentowane

Do kolejnej kategorii wyrobów winiarskich możemy zaliczyć napoje fermentowane. Podział napojów fermentowanych w ustawie został dokonany analogicznie jak w przypadku win na napoje niemusujące oraz napoje musujące. Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy:

1) musujące napoje fermentowane – to wszelkie wyroby objęte pozycją CN 2206 00 oraz wyroby oznaczone kodami CN 2204 10, 2204 21 10, 2204 29 10 i objęte pozycją 2205, niewymienione w art. 95, które znajdują się w butelkach zaopatrzonych w korek w kształcie grzybka, umocowany za pomocą węzłów lub spinek, albo cechują się ciśnieniem wynoszącym co najmniej 3 bary, spowodowanym obecnością dwutlenku węgla w roztworze, oraz:

a) mają rzeczywistą objętościową moc alkoholu przekraczającą 1,2% objętości, lecz nieprzekraczającą 13% objętości, albo

b) mają rzeczywistą objętościową moc alkoholu przekraczającą 13% objętości, lecz nieprzekraczającą 15% objętości

– pod warunkiem że cały alkohol etylowy zawarty w gotowym wyrobie pochodzi wyłącznie z procesu fermentacji;

2) niemusujące napoje fermentowane – to niebędące musującymi napojami fermentowanymi określonymi w pkt 1 – wszelkie wyroby objęte pozycjami CN 2204 i 2205, z wyjątkiem wyrobów określonych w art. 95 ust. 1, oraz wyroby objęte pozycją CN 2206 00, z wyjątkiem wszelkich wyrobów określonych w art. 94 ust. 1:

a) o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 1,2% objętości, lecz nieprzekraczającej 10% objętości, albo

b) o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 10% objętości, lecz nieprzekraczającej 15% objętości

– pod warunkiem że cały alkohol etylowy zawarty w gotowym wyrobie pochodzi wyłącznie z procesu fermentacji.

Również podobnie jak w przypadku win, cały alkohol zawarty w napoju fermentowanym musi pochodzić z procesu fermentacji. W odróżnieniu do win napoje fermentowane zazwyczaj są produkowane z innych surowców niż winogrona (z których produkowane są wina) są nimi najczęściej owoce takie jak jabłka, gruszki, wiśnie, również soki i moszcze owocowe itp. Na rynku popularne są wina owocowe np. jabłkowe.

Należy zaznaczyć, że jeżeli wyrób spełnia definicję piwa lub wina wówczas jest wyłączony z definicji napojów fermentowanych. Wśród napojów fermentowanych zostały wyróżnione także napoje o niższej zawartości alkoholu np. cydr i perry, które mogą stanowić substytuty piwa oraz napoje fermentowane o wyższej zawartości alkoholu, które mogą stanowić substytuty wina. Cydr jest fermentowanym napojem niskoalkoholowym (rzeczywista objętościowa moc alkoholu nie przekracza 5% objętości) na bazie jabłek, a perry produkowane jest z gruszek. Klasyfikowane są do kodu CN 2206 00 jako pozostałe napoje fermentowane; mieszanki napojów fermentowanych oraz mieszanki napojów fermentowanych i napojów bezalkoholowych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone (poz. 16 załącznika nr 2 do ustawy).

Podstawa opodatkowania i stawki podatku akcyzowego dla napojów fermentowanych

Podstawą opodatkowania napojów fermentowanych zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy jest liczba hektolitrów gotowego wyrobu. W tym przypadku nie są mierzone inne parametry poza objętością, pod warunkiem, że dany wyrób spełnia definicję napoju fermentowanego, w kontekście maksymalnej zawartości alkoholu etylowego, który pochodzi w całości z procesu fermentacji oraz nie jest klasyfikowany do kategorii wina.

Natomiast stawki akcyzy dla napojów fermentowanych od 2013 r. zostały zróżnicowane, i zgodnie z art. 96 ust. 4 wynoszą:

1) na cydr i perry o kodach CN 2206 00 31, 2206 00 51 oraz 2206 00 81, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 5,0% objętości – 97,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu;

2) na pozostałe napoje fermentowane – 158,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.

Decyzja wprowadzenia niższej akcyzy na napoje fermentowane takie jak cydr i perry była podyktowana zwiększeniem atrakcyjności produkowania alkoholi niskoprocentowych konkurencyjnych dla piwa, jak również potrzebą zagospodarowania nadwyżek produkcyjnych jabłek przez sadowników w naszym kraju.

3. Wyroby pośrednie

Ostatnią grupę wyrobów winiarskich określonych na cele stosowania ustawy o podatku akcyzowym stanowią wyroby pośrednie. Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy, wyrobami pośrednimi są wszelkie wyroby o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 1,2% objętości, lecz nieprzekraczającej 22% objętości, objęte pozycjami CN 2204, 2205 i 2206 00, z wyjątkiem wyrobów określonych w art. 94–96 ustawy tj. piwa, wina i napojów fermentowanych.

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, iż do wyrobów pośrednich będą zaliczane te napoje alkoholowe, których zawartość alkoholu nie przekracza 22% objętości. W sytuacji, gdy zawartość 22% objętości zostanie przekroczona, wówczas wyrób taki należy przyporządkować do kategorii alkoholu etylowego, co związane jest z zastosowaniem innej podstawy opodatkowania oraz stawki akcyzy właściwej dla alkoholu etylowego.

Wyroby pośrednie od wina i napojów fermentowanych odróżnia to, że alkohol zawarty w wyrobach pośrednich nie musi pochodzić w całości z procesu fermentacji. Zatem do kategorii wyrobów pośrednich będą klasyfikowane te wina i napoje fermentowane, do których dodany został alkohol etylowy destylowany w celu zwiększenia mocy danego wyrobu gotowego. W praktyce produkcja wyrobów pośrednich może polegać na dodawaniu do innych, gotowych napojów alkoholowych (np. do wina) dodatkowych składników zmieniających walory smakowe lub zapachowe, a także na np. dosładzaniu lub doalkoholizowaniu. Do popularnych wyrobów pośrednich występujących na rynku możemy zaliczyć różnego rodzaju nalewki owocowe, których zawartość alkoholu zwykle jest wyższa niż 17% ale nie przekracza 22% objętości.

Podstawa opodatkowania i stawka akcyzy

Podstawą opodatkowania wyrobów pośrednich jest liczba hektolitrów gotowego wyrobu. Również w tym przypadku nie są mierzone inne parametry poza objętością, pod warunkiem, że dany wyrób spełnia definicję wyrobu pośredniego, w odniesieniu do maksymalnej zawartości alkoholu etylowego (do 22%) oraz braku możliwości zaklasyfikowania go do wina, napojów fermentowanych czy piwa. Zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy, stawka akcyzy na wyroby pośrednie jest ponad dwukrotnie wyższa niż na wyżej opisane wina czy napoje fermentowane inne niż cydr i perry, i ponad trzykrotnie wyższa niż stawka na cydr i perry. Stawka akcyzy wynosi 318,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.