Obrót wyrobami energetycznymi opodatkowanymi stawką zerową

Zasady obrotu wyrobami energetycznymi opodatkowanymi stawką zerową, które zostały wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym uległy istotnym zmianom z dniem 1 stycznia 2016 r.

Art. 89 ust. 2 ustawy ograniczył swobodę obrotu tymi wyrobami energetycznymi poprzez wskazanie ściśle wymienionych czynności i transakcji, których przedmiotem są wyroby nieprzeznaczone do celów opałowych lub napędowych. Zgodnie z powyższym przepisem stawka akcyzy na wyroby energetyczne wymienione w załączniku nr 2 do ustawy, inne niż określone w art. 89 ust. 1 pkt 1-13, przeznaczone do celów innych niż opałowe, jako dodatki lub domieszki do paliw opałowych, do napędu silników spalinowych albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, wynosi 0 zł, jeżeli wyroby te są:

1) w posiadaniu podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy;

2) przemieszczane na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie dokumentu dostawy ze składu podatkowego do podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy, lub do składu podatkowego od podmiotu, który posiadał je w celu zużycia do tych celów;

3) przemieszczane na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie dokumentu dostawy do składu podatkowego w przypadku niedostarczenia ich do podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy;

4) nabywane wewnątrzwspólnotowo na podstawie uproszczonego dokumentu towarzyszącego lub dokumentu handlowego przez podmiot, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy;

5) nabywane wewnątrzwspólnotowo przez zarejestrowanego odbiorcę w celu dostarczenia ich do podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy i przemieszczane do tego podmiotu na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie dokumentu dostawy;

6) importowane przez podmiot, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy;

7) przeznaczone do sprzedaży detalicznej w opakowaniach jednostkowych o pojemności do 5 litrów lub wadze do 5 kilogramów;

8) importowane lub nabywane wewnątrzwspólnotowo w opakowaniach jednostkowych o pojemności do 5 litrów lub wadze do 5 kilogramów przez osobę fizyczną w celach innych niż prowadzenie działalności gospodarczej lub innych niż cele handlowe.

1. Dokumentowanie przemieszczeń wyrobów energetycznych na terytorium kraju

Przepisy art. 89 ust. 2 pkt 2, 3 i 5 ustawy uprawniają do stosowania zerowej stawki akcyzy ze względu na przeznaczenie w odniesieniu do wyrobów energetycznych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy (innych niż określone w art. 89 ust. 1 pkt 1-13 ustawy), jeżeli wyroby te są przemieszczane zarówno od podmiotu prowadzącego skład podatkowy do podmiotu, który będzie je zużywał, określanego jako "zużywający podmiot gospodarczy", jak i przemieszczane z powrotem do podmiotu prowadzącego skład podatkowy, na podstawie dokumentu dostawy. Stosowanie zerowej stawki akcyzy dotyczy także ww. wyrobów, jeżeli są one przemieszczane na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie dokumentu dostawy do składu podatkowego, w przypadku ich niedostarczenia do zużywającego podmiotu gospodarczego, a także jeżeli wyroby te nabyte wewnątrzwspólnotowo przez zarejestrowanego odbiorcę są dostarczane przez niego do zużywającego podmiotu gospodarczego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie dokumentu dostawy.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie dokumentu dostawy, warunków i sposobu zwrotu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz środków skażających alkohol etylowy (Dz. U. poz. 2285) określony jest wzór dokumentu dostawy (załącznik nr 1) oraz sposób jego stosowania między innymi w przypadkach, o których mowa w art. 89 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy.

Uwaga

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje nowy wzór dokumentu dostawy dokumentującego przemieszczenia zarówno wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, jak i wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy.

Rozporządzenie wskazuje ponadto podmioty, które są uprawnione do wystawiania dokumentu dostawy oraz zasady obiegu poszczególnych egzemplarzy tego dokumentu.

W § 2 ust. 1 pkt 1 lit. c) i d) ww. rozporządzenia określono, iż podmiot prowadzący skład podatkowy wystawia dokument dostawy w przypadku:

przemieszczania na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie z jego składu podatkowego do podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy, zwanego "zużywającym podmiotem gospodarczym",
przemieszczania wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy do składu podatkowego od zużywającego podmiotu gospodarczego.

Natomiast § 2 ust. 1 pkt 3 lit. b), reguluje przypadek, gdy dokument dostawy jest wystawiany przez zarejestrowanego odbiorcę dostarczającego nabyte wewnątrzwspólnotowo wyroby opodatkowane zerową stawką akcyzy do zużywającego podmiotu gospodarczego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy.

Uwaga

Podmiotami uprawnionymi do wystawienia dokumentu dostawy, na podstawie którego przemieszczane są wyroby energetyczne wymienione w załączniku nr 2 do ustawy, opodatkowane zerową stawką akcyzy ze względu na przeznaczenie są wyłącznie podmioty prowadzące skład podatkowy oraz zarejestrowani odbiorcy.

2. Zasady wystawiania dokumentu dostawy wyrobów energetycznych

» Podmiot prowadzący skład podatkowy w przypadku przemieszczania na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyrobów energetycznych opodatkowanych zerową stawką akcyzy z własnego składu podatkowego do zużywającego podmiotu gospodarczego, wystawia dokument dostawy w trzech egzemplarzach, z których:

pierwszy przeznaczony jest dla zużywającego podmiotu gospodarczego, do którego przemieszczane są wyroby opodatkowane zerową stawką akcyzy;
drugi jest dołączany do przemieszczanych wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy i po potwierdzeniu ich odbioru przez zużywający podmiot gospodarczy jest niezwłocznie zwracany podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy, który wystawił ten dokument;
trzeci jest przeznaczony dla podmiotu prowadzącego skład podatkowy, który wystawił dokument dostawy.

W sytuacji, gdy wyroby energetyczne nie zostały dostarczone do zużywającego podmiotu gospodarczego, podmiot prowadzący skład podatkowy odnotowuje na drugim egzemplarzu dokumentu dostawy ilość wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy niedostarczonych do ich odbiorcy. Odnotowuje także przyczynę niedostarczenia oraz datę powrotnego wprowadzenia do składu podatkowego tych wyrobów, a następnie dołącza ten egzemplarz do dwóch pozostałych egzemplarzy dokumentu dostawy.

» W przypadku przemieszczania wyrobów akcyzowych przez zużywający podmiot gospodarczy do składu podatkowego z którego zostały wysłane, dokument dostawy wystawia podmiot prowadzący ten skład podatkowy. Na podstawie tego dokumentu następuje przemieszczenie wyrobów energetycznych opodatkowanych zerową stawką akcyzy od zużywającego podmiotu gospodarczego do składu podatkowego.

W tym przypadku dokument dostawy jest wystawiany w trzech egzemplarzach, z których:

pierwszy i drugi jest przekazywany przez podmiot, który go wystawił, zużywającemu podmiotowi gospodarczemu od którego wyroby opodatkowane zerową stawką akcyzy są przemieszczane;
trzeci jest przeznaczony dla podmiotu prowadzącego skład podatkowy, który wystawił dokument dostawy.

Należy dodać, że zużywający podmiot gospodarczy po otrzymaniu pierwszego i drugiego egzemplarza dokumentu dostawy, potwierdza prawidłowość danych zawartych w tym dokumencie na jego drugim egzemplarzu. Następnie dołącza do wyrobów przemieszczanych do składu podatkowego drugi egzemplarz dokumentu dostawy, ponieważ jest on przeznaczony dla podmiotu, który go wystawił.

» Zarejestrowany odbiorca, dostarczający poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, nabyte wewnątrzwspólnotowo wyroby energetyczne (opodatkowane zerową stawką akcyzy) do zużywającego podmiotu gospodarczego, potwierdza tę transakcję dokumentem dostawy.

Dokument wystawiany jest w trzech egzemplarzach, z których:

pierwszy jest przeznaczony dla zużywającego podmiotu gospodarczego, do którego przemieszczane są wyroby opodatkowane zerową stawką akcyzy;
drugi jest dołączany do przemieszczanych wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy i po potwierdzeniu ich odbioru przez zużywający podmiot gospodarczy jest niezwłocznie zwracany zarejestrowanemu odbiorcy, który go wystawił;
trzeci jest przeznaczony dla zarejestrowanego odbiorcy, który wystawił dokument dostawy.

3. Zaginięcie lub zniszczenie dokumentu dostawy

W przypadku zaginięcia lub zniszczenia egzemplarza dokumentu dostawy podmiot, który go utracił, jest obowiązany niezwłocznie poinformować o tym właściwego naczelnika urzędu celnego. Na wniosek podmiotu, który utracił egzemplarz dokumentu dostawy, podmiot, który wystawił dokument dostawy, wydaje temu podmiotowi duplikat zagubionego lub zniszczonego egzemplarza dokumentu dostawy. Duplikat zagubionego lub zniszczonego egzemplarza dokumentu dostawy oznacza się na jego pierwszej stronie napisem "DUPLIKAT" (§ 2 ust. 10 rozporządzenia).

Warto jeszcze wskazać, że art. 89 ust. 2a ustawy wyjaśnia, że dokument dostawy, może być zastąpiony przez inny dokument, w przypadku gdy dokument ten zawiera takie same dane, jakie są wymagane dla dokumentu dostawy. Do dokumentu zastępującego dokument dostawy stosuje się odpowiednio przepisy o dokumencie dostawy.

4. Obowiązek sporządzania zestawień dokumentów dostawy

Zgodnie z art. 138r ustawy o podatku akcyzowym, podmiot, który wystawia dokument dostawy, jest zobowiązany do sporządzania kwartalnego zestawienia wystawionych dokumentów dostawy. Jeden egzemplarz tego zestawienia przekazuje właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy zestawienie. Zestawienie powinno zawierać m.in.:

datę jego sporządzenia,
nazwę albo imię i nazwisko,
adres siedziby albo miejsca zamieszkania podmiotu sporządzającego zestawienie,
wykaz wystawionych dokumentów dostawy określający datę wystawienia dokumentu dostawy.

Wpisy do zestawienia powinny być dokonywane chronologicznie, w sposób trwały i wyraźny, niezwłocznie po wystawieniu dokumentu dostawy. Karty zestawienia należy numerować kolejno od numeru jeden i potwierdzać stemplem podmiotu sporządzającego zestawienie. Poprawki powinny być dokonywane w taki sposób, aby przekreślony pierwotny tekst pozostał czytelny oraz potwierdzone podpisem osoby dokonującej poprawki, z podaniem daty jej dokonania. Ponadto przepis daje możliwość sporządzania i przekazywania zestawienia naczelnikowi urzędu celnego, w formie elektronicznej, w sposób uzgodniony z tym naczelnikiem.