Akcyza od samochodów osobowych w wyjaśnieniach izb skarbowych

Ustawa o podatku akcyzowym określa opodatkowanie tym podatkiem wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu wyrobami akcyzowymi, a także oznaczanie znakami akcyzy (art. 1 ust. 1 ustawy).

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy, w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1) import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

2) nabycie wewnątrzwspólnotowe (czyli przemieszczenie z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju) samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

3) pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:

a) wyprodukowanego na terytorium kraju,

b) od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 albo 2.

Poza opodatkowaniem w tzw. "pierwszej fazie obrotu", ustawodawca nałożył również obowiązek naliczania akcyzy na kolejnych etapach obrotu samochodami osobowymi. Zgodnie bowiem z art. 100 ust. 2 ustawy, przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju, następująca po sprzedaży, o której mowa w ww. art. 100 ust. 1 pkt 3, jeżeli wcześniej akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

1. Zakup w kraju samochodu osobowego sprowadzonego z zagranicy

Nabycie w kraju samochodu osobowego, który po sprowadzeniu z zagranicy został zarejestrowany w Polsce przez poprzedniego właściciela, nie jest czynnością opodatkowaną w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym.

Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 12 czerwca 2013 r., nr ITPP3/443-129/13/MD.

Podatnik dokonał zakupu samochodu osobowego sprowadzonego z Niemiec. Sprzedawca tego pojazdu zarejestrował go w Polsce jako "samochód specjalny" z przeznaczeniem "pomoc drogowa". Jednak zgodnie z klasyfikacją producenta był to samochód osobowy (auto sportowe). Przed zakupem auto nie posiadało żadnych przeróbek, które wskazywałyby na przeznaczenie "autopomoc". Nie posiadało również stosownego wyposażenia.

W związku z tym podatnik miał wątpliwość dotyczącą ewentualnych skutków podatkowych związanych z nabyciem tego samochodu.

Dyrektor IS wyjaśnił, iż przedmiotem opodatkowania akcyzą jest sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego, który nie został zarejestrowany w Polsce po sprowadzeniu go z zagranicy (art. 100 ust. 2 ustawy o akcyzie).

Dlatego też, w sytuacji przedstawionej we wniosku, na podatniku nabywającym w kraju samochód osobowy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym (może on dotyczyć poprzedniego właściciela tego pojazdu). Podatnik nie może być obciążony tym podatkiem również wtedy, gdy od jego zapłaty będzie się uchylał poprzedni właściciel pojazdu. Nabycie bowiem w kraju w ramach umowy sprzedaży samochodu osobowego zarejestrowanego wcześniej zgodnie z przepisami o ruchu drogowym nie jest czynnością opodatkowaną w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym.

To samo dotyczy ewentualnego przerejestrowania samochodu przez podatnika ze specjalnego przeznaczenia "autopomoc" na samochód osobowy.

Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym nie obejmie również podatnika, w przypadku ewentualnej kolejnej sprzedaży pojazdu na terytorium kraju, skoro wskazany we wniosku samochód osobowy został uprzednio zarejestrowany na terytorium kraju.

2. Wykup z leasingu samochodu zarejestrowanego w Niemczech

Obowiązek podatkowy z tytułu wykupu z leasingu samochodu osobowego zarejestrowanego w Niemczech powstanie - w zależności od okoliczności - w momencie przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju bądź w chwili nabycia prawa rozporządzania tym samochodem jak właściciel.

Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 17 czerwca 2013 r., nr ITPP3/443-134b/13/AT.

Spółka będąca czynnym podatnikiem VAT oraz VAT UE zamierza zawrzeć z podatnikiem zarejestrowanym w Niemczech (posiadającym NIP UE) umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego. Samochód będzie służył wyłącznie czynnościom opodatkowanym i w momencie podpisania umowy będzie zarejestrowany i dopuszczony do ruchu w Niemczech. Spółka zarejestruje pojazd w Polsce po jego wykupie z leasingu. Zdaniem spółki obowiązek zapłaty podatku akcyzowego od tej transakcji powstanie w momencie wykupu pojazdu z leasingu, a podatek należy naliczyć od wartości wskazanej na fakturze przez leasingodawcę w chwili wykupu.

Dyrektor IS nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika stwierdzając, iż w związku z planowanym wykupem tego samochodu z leasingu (i w następstwie tego wykupu jego rejestracją w kraju), który będzie zarejestrowany przez leasingodawcę w Niemczech i tam dopuszczony do ruchu, obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstanie odpowiednio według zasad określonych w art. 101 ust. 2 pkt 1 lub 2 ustawy o akcyzie. Powstanie on więc, nie w chwili wykupu, lecz odpowiednio - w zależności od okoliczności - w momencie:

przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju

bądź
nabycia do tego samochodu prawa rozporządzania jak właściciel - jeżeli nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju.

Jeśli chodzi o podstawę opodatkowania, to co do zasady jest nią kwota, jaką spółka będzie obowiązana zapłacić za samochód osobowy (art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy). Jednakże w sytuacji, gdy ustalona w ten sposób wartość podstawy opodatkowania, bez uzasadnionej przyczyny znacznie będzie odbiegać od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, zastosowanie znajdzie sposób ustalenia podstawy opodatkowania w oparciu o postanowienia przepisu art. 104 ust. 8 ustawy.

Natomiast w sytuacji, gdy spółka nie wykupi samochodu z leasingu i nie zarejestruje go na terytorium kraju - to nie będzie na niej ciążył obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym.

3. Sprzedaż samochodu osobowego przed pierwszą rejestracją

Obowiązkiem podmiotu dokonującego pierwszej sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jest rozliczenie należnej akcyzy.

Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 4 kwietnia 2013 r., nr ILPP3/443-3/13-2/TW.

Spółka prowadzi działalność w zakresie handlem samochodami osobowymi. Nabywa w kraju samochody osobowe (przed pierwszą rejestracją w Polsce) w celu ich dalszej odsprzedaży w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na terenie Polski. Samochody te nie są przez spółkę rejestrowane w Polsce.

Odpowiadając na pytanie dotyczące zasad opodatkowania tych transakcji podatkiem akcyzowym, Dyrektor IS przytoczył art. 101 ust. 3 i ust. 4 ustawy o akcyzie. W myśl tego przepisu, obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem wydania, a w przypadkach, o których mowa w art. 100 ust. 5 pkt 2-9, z dniem wykonania tych czynności. Jeżeli sprzedaż samochodu osobowego powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstanie z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania, a w przypadkach, o których mowa w art. 100 ust. 5 pkt 2-9, z dniem wykonania tych czynności. Sprzedawca jest obowiązany do wykazania na wystawionej fakturze kwoty akcyzy od dokonanej sprzedaży.

Z powyższego wynika zatem, iż co do zasady obowiązkiem podmiotu dokonującego pierwszej sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jest rozliczenie należnej akcyzy.

Nabyte przez spółkę samochody osobowe będą podlegały opodatkowaniu tylko wtedy gdy na wcześniejszych etapach obrotu akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości (art. 100 ust. 2 ustawy). Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o podatku akcyzowym nie przewidują bowiem wielokrotnego powstawania obowiązku podatkowego w związku z obrotem samochodami osobowymi (art. 100 ust. 3 ustawy).