Magazynowanie wyrobów akcyzowych w składzie podatkowym

W związku z tym, że produkcja oraz magazynowanie wyrobów akcyzowych w składzie podatkowym podlega procedurze zwieszenia poboru akcyzy, dzięki której nie powstaje obowiązek zapłaty podatku akcyzowego, ustawodawca upoważnił ministra do spraw finansów publicznych do określenia szczegółowych warunków, jakie powinno spełniać miejsce przeznaczone na skład podatkowy. Uregulowania w tym zakresie zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie warunków prowadzenia składów podatkowych oraz ewidencji przez podmioty prowadzące składy podatkowe (Dz. U. nr 32, poz. 231 ze zm.). Podstawowym celem tej regulacji jest wyeliminowanie przypadków niekontrolowanego wprowadzania na rynek wyrobów znajdujących się w składzie podatkowym. Jest to więc nie tylko ochrona składu podatkowego przed osobami trzecimi, ale także zabezpieczenie dochodów budżetowych przed nieuczciwym postępowaniem podmiotów prowadzących składy podatkowe.

1. Warunki, jakie musi spełniać miejsce przeznaczone na skład podatkowy

Zgodnie z art. 47 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, miejsce przeznaczone do magazynowania wyrobów akcyzowych objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy powinno być wyodrębnione i przeznaczone tylko do przechowywania tych wyrobów. W praktyce, wyodrębnienie to nie musi mieć charakteru stałego w postaci ścian, barier czy ogrodzeń. Wystarczające jest oznaczenie poszczególnych miejsc, w którym będą magazynowane wyroby akcyzowe w procedurze zawieszenia poboru akcyzy oraz, w których będą przechowywane wyroby z zapłaconą akcyzą.

W myśl § 2 rozporządzenia w sprawie warunków prowadzenia składów podatkowych, miejsce magazynowania wyrobów w składzie podatkowym powinno:

być właściwie dostosowane do bezpiecznego składowania tych wyrobów;
spełniać warunki gwarantujące w szczególności zapewnienie nienaruszalności i tożsamości znajdujących się w nim wyrobów akcyzowych oraz warunki techniczne zapewniające możliwość wykonywania kontroli wyrobów akcyzowych na podstawie odrębnych przepisów;
być odpowiednio oznaczone (m.in. poprzez tablicę z nazwą i oznaczeniem "Skład podatkowy") i oddzielone od pozostałej części terenu lub pomieszczenia, w szczególności za pomocą ogrodzenia lub innego trwałego oznaczenia.

Zasady dotyczące nienaruszalności i tożsamości wyrobów akcyzowych nie są wymagane w przypadku magazynowania w składzie podatkowym wyrobów energetycznych (m.in.: paliw silnikowych, paliw opałowych, olejów smarowych oraz gazu). Oznacza to, że w jednym zbiorniku możliwe i dopuszczalne jest magazynowanie wyrobów energetycznych będących własnością różnych podmiotów. Wynika to ze specyfiki wyrobów energetycznych oraz samej branży paliwowej, w której istnieją ograniczenia co do zbiorników magazynowych.

Odstąpienie od kryterium nienaruszalności i tożsamości wyrobów akcyzowych jest uwarunkowane pewnymi wymogami, jakie musi spełnić podmiot prowadzący skład podatkowy, a mianowicie:

1) podmiot prowadzący skład podatkowy musi prowadzić ewidencję umożliwiającą identyfikację tych wyrobów (ewidencja powinna wskazywać ile wyrobów należy do poszczególnych podmiotów);

2) w jednym zbiorniku magazynowane mogą być wyłącznie wyroby o tym samym kodzie CN oraz posiadające te same parametry fizykochemiczne.

Taka regulacja daje możliwość magazynowania np. paliw silnikowych tego samego rodzaju, spełniające te same normy jakościowe w jednym zbiorniku, pomimo tego, że są własnością różnych podmiotów.

2. Obowiązek magazynowania gotowych wyrobów akcyzowych w zbiornikach legalizowanych

Zgodnie z § 3 wymienionego rozporządzenia, w składach podatkowych, w których prowadzona jest działalność polegająca wyłącznie na magazynowaniu wyrobów akcyzowych wyprodukowanych w innym składzie podatkowym, magazynowanie wyrobów energetycznych i napojów alkoholowych, określonych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa i procedurą zawieszenia poboru akcyzy, odbywa się w zbiornikach, które podlegają prawnej kontroli metrologicznej, na podstawie odrębnych przepisów.

Również, w przypadku składów podatkowych, w których prowadzona jest działalność polegająca na produkcji wyrobów akcyzowych, magazynowanie gotowych wyrobów energetycznych, określonych w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa i procedurą zawieszenia poboru akcyzy, odbywa się w zbiornikach, które podlegają prawnej kontroli metrologicznej, na podstawie odrębnych przepisów.

W przepisie tym określono, iż zbiorniki służące do magazynowania gotowych wyrobów energetycznych są to zbiorniki, w których magazynowane są wyroby w takim stopniu przetworzenia, w którym mogą być wyprowadzane ze składu podatkowego do odbiorcy, nawet jeśli ich część zostanie wykorzystana w procesach produkcyjnych w składzie podatkowym. Obowiązek legalizacji nie obejmuje zbiorników, w których są magazynowane surowce, czy półprodukty wykorzystywane w cyklu produkcyjnym prowadzącym do wytworzenia wyrobów energetycznych. Powyższy wymóg legalizacji określonej grupy zbiorników do magazynowania wyrobów energetycznych jest związany z poważnymi kosztami ponoszonymi przez przedsiębiorcę, a ponadto okres, w którym może zostać dokonana legalizacja wiąże się z określonymi warunkami atmosferycznymi, ponieważ legalizacji zbiorników można dokonywać tylko w określonych warunkach. Poza tym legalizacja danego zbiornika wymaga jego całkowitego opróżnienia z magazynowanych w nim paliw. Wszystkie te czynniki niewątpliwie sprawiają, że całościowy proces legalizacji został ograniczony do węższej kategorii wyrobów energetycznych oraz został rozłożony w czasie i trwał w stosunku do zbiorników magazynowych dla paliw i napojów alkoholowych do końca 2010 r.

Przepis zawarty w § 13a rozporządzenia - dodany rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia składów podatkowych oraz ewidencji przez podmioty prowadzące składy podatkowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1525) - przesunął termin legalizacji zbiorników służących w składach podatkowych do magazynowania wyrobów akcyzowych o kodach CN 3811 11 10, 3811 11 90, 3811 19 00 oraz 3811 90 00 do dnia 31 grudnia 2014 r.

Wyroby akcyzowe sklasyfikowane według Nomenklatury Scalonej do kodów CN 3811 11 10, 3811 11 90, 3811 19 00 oraz 3811 90 00 to: środki przeciwstukowe, inhibitory utleniania, inhibitory tworzenia się żywic, dodatki zwiększające lepkość, preparaty antykorozyjne oraz pozostałe preparaty dodawane do olejów mineralnych (włącznie z benzyną) lub do innych cieczy, stosowanych do tych samych celów, co oleje mineralne, wyłącznie:

1) środki przeciwstukowe, na bazie tetraetyloołowiu;

2) pozostałe środki przeciwstukowe, na bazie związków ołowiu;

3) pozostałe środki przeciwstukowe;

4) pozostałe.

Są to wyroby akcyzowe, które do końca 2012 r. nie podlegały procedurze zawieszenia poboru akcyzy, a ich produkcja nie musiała odbywać się w składzie podatkowym. Dopiero z dniem 1 stycznia 2013 r. objęte zostały procedurą zawieszenia poboru akcyzy i obowiązkiem produkcji w składzie podatkowym. Zostały one dodane do załącznika nr 2 do ustawy w poz. 24a.

Magazynowanie tych wyrobów w zbiornikach niezalegalizowanych jest możliwe nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2014 r.

Nadmienić należy, że wyroby te są wymienione w decyzji wykonawczej Komisji 2012/209/UE z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie stosowania przepisów o kontroli i przemieszczaniu określonych dyrektywą Rady 2008/118/WE w odniesieniu do niektórych dodatków, zgodnie z art. 20 ust. 2 dyrektywy Rady 2003/96/WE (Dz. Urz. UE L 110/41) i objęte systemem zharmonizowanej akcyzy. Wobec nich mają zastosowanie jednolite, obowiązujące na terytorium całej Unii Europejskiej zasady przemieszczania wyrobów akcyzowych. W szczególności do powyższych wyrobów akcyzowych na terytorium całej Unii Europejskiej stosowany jest elektroniczny system przemieszczania wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy (EMCS).

3. Przechowywanie surowców służących do produkcji wyrobów akcyzowych

Na mocy § 4 rozporządzenia w sprawie prowadzenia składów podatkowych, Minister Finansów dopuścił możliwość magazynowania w składzie podatkowym surowców niebędących wyrobami akcyzowymi, które służą bezpośrednio do produkcji finalnej. Sytuacja ta dotyczy wszystkich branż, które do produkcji wyrobów akcyzowych zużywają surowce nieakcyzowe (np. słód jęczmienny do produkcji piwa, różnego rodzaju barwniki, zboża, melasa do produkcji alkoholu w gorzelniach, owoce w przemyśle winiarskim, a także filtry i bibuły w branży tytoniowej).

Wspólne magazynowanie w składzie podatkowym wyrobów akcyzowych oraz surowców nieakcyzowych możliwe jest po zatwierdzeniu przez naczelnika urzędu celnego regulaminu funkcjonowania składu podatkowego. Dodatkowym warunkiem jest umożliwienie organom celnym dokonywania kontroli i weryfikacji ilości oraz sposobu wykorzystania wszystkich magazynowanych wyrobów. W tym celu odpowiednie zasady magazynowania surowców nieakcyzowych podmiot ubiegający się o zezwolenie na skład podatkowy powinien zawrzeć w regulaminie składu podatkowego, który ostatecznie zatwierdza właściwy do spraw zezwoleń naczelnik urzędu celnego.