Przegląd Podatku Dochodowego nr 6 (318) z dnia 20.03.2012

Wstępna opłata leasingowa jednorazowo w koszty - pod wpływem wyroków sądów resort finansów zmienia swoje stanowisko

W kwestii momentu zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wstępnych opłat leasingowych od dłuższego czasu trwają spory pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi. Organy podatkowe uważają, że opłata wstępna (inicjalna, czynsz zerowy) - jako dotycząca kilkuletniej umowy leasingu - powinna być rozliczana w okresie trwania takiej umowy. Innego zdania są sądy administracyjne, które w swoich orzeczeniach często przyznają rację podatnikom, twierdząc, że wstępną opłatę leasingową należy zaliczyć do kosztów podatkowych jednorazowo.

W Biuletynie Skarbowym nr 1 z 2012 r. opublikowano pismo Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych z 5 grudnia 2011 r., nr DD6/033/87/ORK/11/PK-1299, kierowane do Departamentu Polityki Podatkowej, z którego wynika, że resort finansów będzie uwzględniał linię orzecznictwa potwierdzoną wyrokami NSA.

W powołanym piśmie czytamy m.in.: "Departament DD informuje, przychylając się do prezentowanej przez sądy administracyjne linii orzeczniczej, że wstępna opłata leasingowa powinna być zaliczana do kosztów podatkowych jednorazowo w momencie poniesienia, a nie proporcjonalnie do czasu trwania umowy leasingu. Cechą charakterystyczną tych orzeczeń jest uznanie, że wstępna opłata leasingowa ma charakter opłaty samoistnej bezzwrotnej, nieprzypisanej do poszczególnych rat leasingowych, natomiast jej poniesienie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu. Opłata ta jest wydatkiem jednorazowym związanym z zawarciem umowy leasingu, a w konsekwencji i wydaniem samego przedmiotu leasingu. Sądy administracyjne podkreślają przy tym, że w sytuacji, w której dojdzie do wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu, zniszczenia przedmiotu leasingu, zaprzestania działalności przez korzystającego bądź leasingodawcę (finansującego), koncepcja organów, iż opłatę tę należy rozliczyć proporcjonalnie do czasu trwania umowy, nie znajduje poparcia. Taką linię orzecznictwa prezentują m.in. wyroki: WSA w Białymstoku z 1 kwietnia 2009 r. sygn. akt I SA/Bk 614/08, WSA w Gorzowie Wlkp. z 28 maja 2009 r. sygn. akt I SA/Go 214/09, WSA w Warszawie z 20 lutego 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 1519/08, WSA w Gdańsku z 1 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Gd 269/09, WSA we Wrocławiu z 5 października 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 633/09 oraz WSA w Krakowie z 23 września 2009 r. sygn. akt I SA/Kr 1076/09. We wskazanych wyżej wyrokach WSA stwierdzono, że dla potrzeb podatkowych wstępna opłata leasingowa powinna zostać rozliczona w kosztach uzyskania przychodów jednorazowo, bez konieczności rozliczania jej w czasie. Opłatę taką wnosi leasingobiorca, zanim leasing zostanie uruchomiony. I to właśnie od wniesienia tej opłaty zależy, czy do leasingu w ogóle dojdzie. W powołanych wyrokach wyraźnie zaznaczono, że w przypadku gdy w umowie leasingu nie znajduje się zapis, zgodnie z którym opłata inicjalna jest opłatą na poczet usługi wykonywanej przez okres jej trwania, to należy ją uznać za koszt jednorazowy, w momencie poniesienia. Nie ma wówczas podstaw, by traktować ją jako koszt, który dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy. Taka kwalifikacja oznaczałaby, że nie ma żadnej różnicy między opłatą wstępną a jednorazową płatnością z tytułu świadczenia usługi leasingu za cały okres trwania tej umowy uiszczoną z góry. Według WSA użyty w ustawach o podatku dochodowym zwrot »kosztów dotyczących okresu przekraczającego rok podatkowy« odnosi się do wydatków dotyczących świadczeń wykonywanych w kilku okresach. Nie ma natomiast zastosowania do wydatków związanych ze świadczeniami wykonanymi jednorazowo, lecz wykorzystywanymi lub odnoszącymi skutek przez dłuższy czas, do jakich zaliczyć należy opłatę wstępną. Taką samą linię orzecznictwa przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 19 marca 2010 r. sygn. akt II FSK 1731/08, z dnia 23 marca 2010 r. sygn. akt II FSK 1733/08 oraz z dnia 18 listopada 2011 r. sygn. akt II FSK 864/10. W wyżej wymienionych wyrokach NSA wskazano, że fakt, iż opłata wstępna jest warunkiem zawarcia umowy leasingu, nie musi oznaczać, że dotyczy ona całego okresu trwania umowy. W ocenie Departamentu w przedmiotowej sprawie obecnie ukształtowała się jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych odmienna od dotychczasowego stanowiska prezentowanego przez niektóre sądy administracyjne: WSA w Warszawie w wyroku z 3 października 2008 r. sygn. akt II SA/Wa 1080/08 oraz WSA w Lublinie w wyroku z 25 lutego 2009 r. sygn. akt I SA/Lu 675/08, Ministerstwo Finansów oraz organy podatkowe. Mając na uwadze powyższe, Departament DD uważa, że wskazane jest uwzględnienie przy rozstrzyganiu wyżej wymienionej sprawy linii orzecznictwa potwierdzonej wyrokami NSA".

Od redakcji

W piśmie tym odniesiono się do konkretnego stanu faktycznego, ale dla podatników istotne znaczenie ma fakt, że przy rozstrzyganiu tej sprawy zaleca się uwzględnienie linii orzecznictwa potwierdzonej wyrokami NSA. Być może powołane pismo jest zwiastunem zmiany stanowiska dotychczas zajmowanego w interpretacjach indywidualnych. Będziemy uważnie śledzić interpretacje wydane po opublikowaniu tego pisma i na bieżąco informować czy poglądy organów podatkowych ulegają zmianie.