Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 1 (792) z dnia 1.01.2013

Premia pieniężna jest rabatem - interpretacja ogólna Ministra Finansów

(interpretacja ogólna Ministra Finansów z 27 listopada 2012 r., nr PT3/033/10/423/AEW/12/PT-618)

Jak już wielokrotnie informowaliśmy na łamach naszego czasopisma, kwestia rozliczania VAT od premii pieniężnych od dawna wzbudza kontrowersje. Ostatecznie kwestię tę rozstrzygnął poszerzony skład NSA, który w uchwale z 25 czerwca 2012 r., sygn. akt I FPS 2/12 NSA uznał, że wypłata kontrahentowi bonusu warunkowego (premii pieniężnej) z tytułu osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności stanowi rabat w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, zmniejszający podstawę opodatkowania. Udzielenie takiej premii powinno być zatem udokumentowane fakturą korygującą (więcej na ten temat pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 28 z 1 października 2012 r., w artykule pt. "Rozliczanie VAT od premii pieniężnych po uchwale NSA").

Po tej uchwale NSA Minister Finansów wydał interpretację ogólną, w której uznał, że w celu prawidłowej kwalifikacji premii (bonusów) pieniężnych w świetle przepisów o VAT należy przeprowadzić obiektywną analizę całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej transakcji. Nazwanie przez strony danego świadczenia premią nie wyłącza możliwości uznania go jako rabatu w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Nie nazwa bowiem, lecz treść świadczenia decyduje o tym, jaki ma ono charakter. Warunkiem uznania premii pieniężnej za rabat jest - zdaniem Ministra Finansów - wykazanie ścisłego związku między premią pieniężną a zrealizowanymi dostawami. Związek taki jest zachowany, gdy premia należna jest za osiągnięcie określonego poziomu obrotów (określonej wartości sprzedaży lub ilości sprzedanych towarów). Dopiero bowiem zrealizowanie wszystkich dostaw (a nie tylko jednej z nich) zapewnia osiągnięcie zakładanego poziomu obrotów uprawniającego do uzyskania premii. Bez zrealizowania tych dostaw premia nie byłaby przyznana, a to oznacza, że zachodzi ścisła relacja pomiędzy zrealizowanymi dostawami a przyznaną premią. Dotyczy to zarówno premii obliczonej procentowo w stosunku do obrotów, jak i premii określonej kwotowo.

Ponieważ premia w ujęciu ekonomicznym sprowadza się w istocie do dokonania przez sprzedawcę zwrotu części uiszczonego przez nabywcę wynagrodzenia, to wywołuje to ten sam efekt jak przyznanie rabatu. Powinno zatem wiązać się z obniżeniem podstawy opodatkowania transakcji, czyli z wystawieniem przez sprzedawcę faktury korygującej.

Minister Finansów podkreślił jednak, że inaczej byłoby, gdyby pomiędzy dostawcą i nabywcą istniał stosunek prawny, w oparciu o który nabywca uzyskał premię. Dotyczy to np. premii za szczególny sposób eksponowania towaru danego kontrahenta, czy za niedokonywanie zakupów podobnych towarów u innych podatników. Premia za takie zachowania powinna być udokumentowana fakturą wystawioną przez otrzymującego tę premię.

Omówiona w tym artykule interpretacja Ministra Finansów została wydana na podstawie art. 14a Ordynacji podatkowej i jest wiążąca dla organów podatkowych podległych Ministrowi Finansów. Jednocześnie utraciło aktualność wyjaśnienie Ministra Finansów zawarte w interpretacji ogólnej wydanej w dniu 30 grudnia 2004 r., nr PP3-812-1222/2004/AP/4026, zgodnie z którym premia z tytułu nabyć określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie lub też za terminowe płatności jest świadczeniem usług przez nabywcę tej premii.

Po uchwale NSA i ww. interpretacji ogólnej Ministra Finansów można się spodziewać, że organy podatkowe i sądy będą prezentowały już jednolite stanowisko w sprawie rozliczania premii pieniężnych.

Pozostaje jednak odpowiedzieć na pytanie: Jak ma rozliczać premie pieniężne podatnik, który wystąpił o interpretację indywidualną i z tej interpretacji wynika, że premie pieniężne za zrealizowanie określonego poziomu zakupów powinny być dokumentowane fakturą wystawioną przez nabywcę? Czy w takim przypadku należy stosować się do interpretacji indywidualnej, czy ogólnej, skoro interpretacje te są odmienne? W takim przypadku zasadne wydaje się twierdzenie, że bez względu na to, do której interpretacji podatnik będzie się obecnie stosował (do indywidualnej, czy ogólnej), nie może mu to zaszkodzić. Interpretacja indywidualna nie wygasa bowiem z mocy prawa. Nie uchyla jej również interpretacja ogólna. Jedynie Minister Finansów może z urzędu tę interpretację zmienić (art. 14e Ordynacji podatkowej). Dopóki tego nie zrobi - jest ona obowiązująca.

Zaznaczamy jednak, że w przypadku, gdy podatnik będzie się stosował do interpretacji indywidualnej i np. otrzymanie premii pieniężnych będzie dokumentował fakturą, jego kontrahenci, którzy będą stosowali się do wytycznych zawartych w interpretacji ogólnej, nie będą mieli prawa do odliczenia VAT zawartego w tej fakturze. Faktura dokumentuje bowiem czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT. Stąd też wydaje się, że aby uniknąć ewentualnych sporów, obecnie jedynym rozwiązaniem jest stosowanie się do wytycznych zawartych w interpretacji ogólnej Ministra Finansów (i uchwale NSA). Uchroni to zarówno podatnika, jak i kontrahenta przed negatywnymi konsekwencjami i ewentualnym sporem z fiskusem.