Mały podatnik rozliczający VAT metodą kasową

W 2021 r. z kasowej metody rozliczeń podatku VAT korzystać mogą mali podatnicy, czyli podatnicy:

u których wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku należnego nie przekroczyła w poprzednim, czyli w 2020 r. kwoty 5.418.000 zł,
prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w 2020 r. kwoty 203.000 zł.

Mały podatnik spełniający określone wyżej warunki, może rozliczać VAT przy zastosowaniu metody kasowej. W przypadku tych podmiotów, obowiązek podatkowy - w myśl art. 21 ust. 1 ustawy o VAT powstaje:

1) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz czynnego podatnika VAT, bądź też

2) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

Otrzymanie częściowej zapłaty za towar czy usługę powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Przykład

Podmiot rozliczający podatek VAT metodą kasową, w dniu 10 czerwca 2021 r. dokonał sprzedaży towaru (czynnemu podatnikowi VAT) na kwotę 12.000 zł. Zgodnie z umową zapłata powinna nastąpić na rachunek spółki do dnia 30 czerwca 2021 r.

W dniu 5 lipca 2021 r. na konto podatnika wpłynęła tylko część należności w wysokości 7.000 zł. Obowiązek podatkowy w stosunku do tej części zapłaty powstał w dniu jej otrzymania, czyli 5 lipca, natomiast w odniesieniu do pozostałej niezapłaconej części należności, obowiązek podatkowy powstanie dopiero z chwilą jej uregulowania przez nabywcę.

Przykład

Podatnik będący małym podatnikiem rozliczającym się kasowo, w dniu 12 stycznia 2021 r. dokonał sprzedaży artykułów chemicznych na rzecz osoby fizycznej niebędącej czynnym podatnikiem VAT.

Dnia 16 lutego osoba fizyczna wpłaciła 50% należności, wobec czego w tym samym dniu u podatnika powstał obowiązek podatkowy od uregulowanej części.

Jeżeli do 12 lipca 2021 r. nie wpłynie pozostała część należności (tj. 50%), podatnik będzie zobowiązany do wykazania obowiązku podatkowego w tej części w deklaracji podatkowej za III kwartał 2021 r. (w deklaracji za okres, w którym upłynął 180. dzień od dnia wydania towaru).

Stosowanie kasowej metody rozliczania VAT wymaga pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który podatnik będzie stosował tę metodę. Zgłoszenia dokonuje się na druku VAT-R (poprzez zaznaczenie w poz. 39 kwadratu 1 i podanie okresu, od którego podatnik będzie stosował metodę kasową).

Warto dodać, że wybór metody kasowej może zostać dokonany przez podatnika spełniającego ustawowe warunki w dowolnym momencie. Żaden z przepisów ustawy o VAT nie wymaga bowiem, aby podatnik dokonał wyboru kasowej metody rozliczeń wyłącznie z początkiem danego roku kalendarzowego.

Uwaga

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, faktury wystawiane przez małych podatników stosujących kasową metodę rozliczania VAT muszą zawierać wyrazy "metoda kasowa".

W tym miejscu warto wspomnieć o wydanej w dniu 3 czerwca 2019 r. interpretacji indywidualnej nr 0115-KDIT1-1.4012.237.2019.1.MN, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej analizował sytuację małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymanej zapłaty po zakończeniu przez niego działalności gospodarczej. W tym zakresie czytamy: "(...) zaprzestanie przez podatnika wykonywania działalności gospodarczej w drodze jej likwidacji oraz złożenie stosownego zgłoszenia, celem wykreślenia przez naczelnika urzędu skarbowego podatnika z rejestru podatników VAT skutkuje brakiem obowiązku złożenia deklaracji VAT-7K (obecnie JPK_V7K - przypis redakcji), za okres rozliczeniowy, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej zapłaty, zgodnie z art. 99 ust. 2 ustawy.

Reasumując uznać należy, że w sytuacji, gdy Wnioskodawca otrzyma zapłatę z tytułu sprzedaży dokonanej na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, obowiązek podatkowy z tytułu tej sprzedaży powstanie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, w związku z czym na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku należnego z tego tytułu. Natomiast - jak słusznie wskazał Wnioskodawca - w opisanej sytuacji nie będzie podstaw do odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu w momencie likwidacji działalności, jak również do złożenia stosownej deklaracji VAT-7K (podkreślenie redakcji) (...)".