Gazeta Podatkowa nr 57 (889) z dnia 16.07.2012

Spłata kredytu przez rodziców a podatek od darowizn

Częsta w praktyce sytuacja, w której rodzice wspomagają finansowo swoje dzieci wchodzące w dorosłe życie współkredytując z nimi zakup mieszkania i spłacając raty takiego kredytu nie stanowi darowizny podlegającej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Nie ma więc potrzeby (po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku) składania po każdej racie zgłoszenia na druku SD-Z2 w celu skorzystania z całkowitego zwolnienia podatkowego w gronie najbliższej rodziny.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

W dniu 30 czerwca 2011 r. wnioskodawczyni nabyła na rynku wtórnym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego za cenę 305 tys. zł. Środki na zakup przedmiotowego mieszkania w kwocie 85 tys. zł pochodziły w części ze środków własnych, a w części z darowizny od rodziców. Reszta w wysokości 220 tys. zł została sprzedawcy zapłacona z kredytu mieszkaniowego udzielonego przez bank na okres 15 lat. Z uwagi na to, że według banku wnioskodawczyni nie miała wystarczającej zdolności kredytowej, kredyt ten został zaciągnięty wspólnie z rodzicami. Kredytobiorcami zostali zarówno rodzice wnioskodawczyni, jak i ona sama. Zabezpieczeniem kredytu stała się m.in. hipoteka na rzecz banku. Natomiast w akcie notarialnym - umowie sprzedaży mieszkania spółdzielczego, jako nabywca i jedyny właściciel lokalu widnieje wnioskodawczyni, bez udziału rodziców. Jednakże raty kredytu spłacają obecnie wyłącznie rodzice kupującej ze swojego konta.

W zaistniałej sytuacji wnioskodawczyni wystąpiła z zapytaniem, czy spłata rat kredytu przez rodziców (współkredytobiorców) wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn u trzeciego kredytobiorcy (córki). Jej zdaniem spłata rat kredytu przez rodziców - współkredytobiorców nie powoduje powstania u niej obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Spłata rat kredytu przez rodziców dokonana na rzecz banku nie stanowi bowiem darowizny na rzecz córki, ponieważ kredyt zaciągnięty został przez trzy osoby i to one są zobowiązane do jego spłaty.

ZDANIEM IZBY SKARBOWEJ:

Organ podatkowy uznał stanowisko wnioskodawczyni za prawidłowe. Wskazał, iż katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ma charakter zamknięty, co oznacza, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w tym przepisie.

Podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Gdy stronami zawartej umowy kredytowej, oprócz wnioskodawczyni, są również jej rodzice, zastosowanie znajduje także art. 366 § 1 K.c. Zgodnie z tym przepisem kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika więc, że do momentu całkowitego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Jeśli strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, to poprzez samą zapłatę całości czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy. Każdy z kredytobiorców spłacając ratę otrzymanego kredytu kosztem swojego majątku spełnia obowiązek, o którym mowa w umowie kredytowej. W związku z powyższym do spłat rat kredytu nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2011 r., nr ILPB2/436-204/11-2/MK)