Poradnik VAT nr 7 (415) z dnia 10.04.2016

Zwrot VAT w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

W dniu 4 stycznia 2016 r. podatnik zawiesił działalność gospodarczą. W tym samym dniu otrzymał fakturę za leasing samochodu. Czy w deklaracji VAT-7 za styczeń 2016 r. podatnik powinien wykazać podatek naliczony wynikający z tej faktury. W jakim terminie należy zaznaczyć termin zwrotu - 60 czy 180 dni? Czy w okresie zawieszenia możliwe jest składanie deklaracji VAT-7 z wykazanym podatkiem naliczonym związanym z ratami leasingowymi samochodu? Czy wraz z deklaracjami należy składać dodatkowe pisma wyjaśniające?

Prawo przedsiębiorcy do zawieszenia działalności gospodarczej wynika z art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.), zgodnie z którym przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. W czasie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Może natomiast wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, przyjmować należności i regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia działalności, zbywać własne środki trwałe i wyposażenie, uczestniczyć w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z prowadzoną działalnością przed datą jej zawieszenia, wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa oraz osiągnąć przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem jej wykonywania.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wiąże się dla przedsiębiorcy z pewnymi konsekwencjami również na gruncie podatku VAT. W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnik bowiem nie ma obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych nie jest jednak bezwzględnie obowiązujące. Nie dotyczy ono:

• podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikami,
   
• okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego, a także
   
• okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest zobowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Wątpliwości Czytelnika dotyczą możliwości wykazania w okresie zawieszenia działalności podatku VAT naliczonego związanego z nabyciem usługi leasingu samochodu. W pierwszej kolejności należy wskazać, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, uwarunkowane jest tym, aby nabywane przez podatnika towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zatem w omawianej sytuacji istotne jest, aby po okresie zawieszenia doszło do wznowienia działalności gospodarczej, w ramach której samochód będący przedmiotem leasingu będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych.

Skoro zawieszenie działalności gospodarczej nastąpiło w dniu 4 stycznia 2016 r., to nie dotyczyło ono pełnego okresu rozliczeniowego i w konsekwencji Czytelnik zobowiązany był do złożenia deklaracji VAT-7 za styczeń 2016 r., w której miał prawo wykazać podatek naliczony wynikający z faktury otrzymanej w tym miesiącu, z tytułu nabycia usługi leasingowej.

W związku z tym, że za ten okres rozliczeniowy podatnik nie mógł wykazać żadnej sprzedaży, a jedynie nabycie usługi leasingu (czyli nie wystąpiłby podatek należny, a jedynie podatek naliczony) mógł ubiegać się o zwrot podatku w terminie 180 dni. Brak czynności opodatkowanych w danym okresie, nie jest bowiem przeszkodą w otrzymaniu bezpośredniego zwrotu na rachunek bankowy. Konieczne jest jedynie złożenie wraz z deklaracją umotywowanego wniosku. Termin zwrotu może ulec skróceniu do 60 dni, jeżeli podatnik złoży zabezpieczenie majątkowe w wysokości żądanego zwrotu (art. 87 ust. 5a ustawy o VAT).

Odnosząc się natomiast do wątpliwości związanych z rozliczeniem podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących leasing samochodu w trakcie pozostałego okresu zawieszenia działalności wskazać należy, że Czytelnik może składać deklaracje VAT-7 za poszczególne miesiące, w których otrzyma faktury zakupu. W deklaracjach tych będzie miał prawo kwotę podatku naliczonego związanego z ratą leasingową przenosić narastająco do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy, lub wykazać do zwrotu bezpośredniego na rachunek bankowy w terminie 180 dni, pod warunkiem złożenia umotywowanego wniosku.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że żaden przepis nie pozwala na "kumulowanie" podatku naliczonego przez cały okres zawieszenia działalności gospodarczej i wykazanie go jednorazowo w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy po odwieszeniu działalności. Jeśli zatem podatnik zrezygnuje z odliczania podatku naliczonego z otrzymanych w okresie zawieszenia faktur, będzie zobowiązany do jednorazowego złożenia wszystkich deklaracji za miesiące, w których VAT naliczony podlegał odliczeniu.