Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 19 (774) z dnia 1.07.2012

Deklaracje składane przez podatników VAT

Obecnie obowiązujące wzory deklaracji VAT określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług; Dz. U. nr 211, poz. 1333 ze zm. (za wyjątkiem wzoru deklaracji importowej - VAT-IM i załącznika VAT-IM/A - te wzory określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie deklaracji importowej dla podatku od towarów i usług, Dz. U. nr 235, poz. 1594 ze zm.).

Wszystkie obowiązujące wzory deklaracji dostępne są na naszej stronie internetowej (www.druki.gofin.pl).

1. Deklaracje składane przez czynnych podatników VAT

Podatnicy VAT czynni to podatnicy, którzy rozliczają podatek od towarów i usług. Muszą oni co miesiąc (lub co kwartał - jeżeli wybrali rozliczenie kwartalne) składać deklaracje VAT, w których wykazują przede wszystkim transakcje generujące podatek należny (m.in. sprzedaż towarów i usług na terytorium kraju) i podatek naliczony, wynikający z faktur zakupu towarów i usług służących do wykonywania czynności opodatkowanych. W deklaracji wykazuje się również - po stronie podatku należnego - transakcje, od których kwota podatku nie występuje. Chodzi tu np. o wewnątrzwspólnotową dostawę towaru, opodatkowaną (pod pewnymi warunkami) według stawki 0%, a także o sprzedaż zwolnioną z VAT na podstawie odrębnych przepisów oraz czynności, które ze względu na miejsce świadczenia (ustalone na podstawie szczególnych przepisów) nie są opodatkowane w Polsce (dotyczy to m.in. większości usług świadczonych dla podatników zagranicznych).

Najczęściej podatnicy składają deklaracje za okresy miesięczne. Mogą jednak również rozliczać VAT kwartalnie. I tak - podatnicy rozliczający VAT:

1) miesięcznie - składają deklarację VAT na druku VAT-7,

2) kwartalnie - składają deklarację VAT na druku:

a) VAT-7K - dotyczy "małych podatników",

b) VAT-7D - dotyczy podatników innych niż wymienionych w pkt a).

Przypominamy, że dla celów VAT za małego podatnika uważa się podatnika, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości kwoty 1.200.000 euro (lub 45.000 euro - dotyczy podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, itp., wynagradzanych prowizyjnie).

WAŻNE: Deklaracje VAT czynni podatnicy VAT składają do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (kwartale).

2. Deklaracje składane przez podatników zwolnionych z VAT

Co do zasady, podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT ze względu na niewielkie obroty (do 150.000 zł rocznie) lub wykonujący jedynie czynności zwolnione z VAT, nie składają deklaracji VAT. Nie rozliczają oni bowiem podatku od towarów i usług. Jednak w niektórych przypadkach muszą oni deklaracje złożyć. Taka sytuacja występuje wówczas, gdy - pomimo korzystania ze zwolnienia z VAT - od danej transakcji podatnik zobowiązany jest rozliczyć VAT. Może to dotyczyć podatników dokonujących nabyć towarów lub usług od kontrahentów zagranicznych lub od podatników z Polski, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów nabywcy są zobowiązani do rozliczenia VAT.

Podatnicy zwolnieni z VAT, którzy od danej transakcji muszą rozliczyć VAT, składają deklaracje na druku VAT-8 lub VAT-9.

• Deklaracja VAT-8

Deklarację VAT-8 składają podatnicy, inni niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni (np. podatnicy zwolnieni podmiotowo z VAT), oraz osoby prawne niebędące podatnikami w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT - zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, którzy zadeklarowali w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R, że będą dokonywać wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów.

Przypomnijmy, że zazwyczaj podatnicy zwolnieni z VAT, którzy kupują towary od czynnych podatników z innego kraju Unii, nie muszą rozliczać WNT. Warunkiem jest jednak, aby całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego i w roku poprzednim kwoty 50.000 zł (art. 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o VAT). Natomiast podatnicy, u których wartość WNT nie przekroczyła ww. limitów, mogą dobrowolnie opodatkowywać te transakcje w Polsce. Więcej na ten temat pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 24 z 20 sierpnia 2011 r., w artykule pt. "Rozliczanie transakcji unijnych przez drobnych przedsiębiorców zwolnionych z VAT".

Uwaga! Podatnik zwolniony z VAT, który rozlicza WNT, musi dokonać rejestracji na potrzeby VAT UE. Rejestracji tej należy dokonać na druku VAT-R.

Rozliczanie WNT (obowiązkowe lub dobrowolne) nie oznacza, że podatnik staje się czynnym podatnikiem VAT. Korzysta on nadal ze zwolnienia z VAT, a podatek musi rozliczać jedynie od nabyć wewnątrzwspólnotowych. Wykazuje zatem jedynie podatek należny, który nie przekształca się (odmiennie jak u podatników VAT czynnych) w podatek naliczony podlegający odliczeniu. Zatem podatek wykazany w deklaracji VAT-8 trzeba wpłacić na konto właściwego urzędu skarbowego.

WAŻNE: Deklarację VAT-8 składa się do 25. dnia miesiąca, następującego po każdym kolejnym miesiącu. W tym też terminie należy wpłacić kwotę podatku należnego wykazaną w tej deklaracji.

Zaznaczamy, że w deklaracji VAT-8 - oprócz WNT - deklarowany jest także (o ile występuje):

• import usług,
   
• zakup towarów i usług, jeżeli z tego tytułu podatnikiem jest nabywca (np. zakup złomu).

• Deklaracja VAT-9M

Deklarację VAT-9M składają podatnicy, którzy nie składają wcześniej wymienionych deklaracji (VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, VAT-8), którzy nabywają towary lub usługi, od których muszą rozliczyć VAT. Dotyczy to m.in.:

1) importu usług (czyli większości usług nabywanych od kontrahentów zagranicznych, których miejsce świadczenia, ustalone na podstawie art. 28b-28o ustawy o VAT, znajduje się w Polsce),

2) zakupu złomu (tj. towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT) i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych (oraz zakupu innych towarów i usług, dla których podatnikiem jest nabywca).

Również w tym przypadku (podobnie jak przy rozliczaniu WNT przez podatnika zwolnionego z VAT) podatnik musi rozliczyć VAT tylko z tytułu zakupu wymienionego w pkt 1-2, pozostając nadal podatnikiem VAT zwolnionym. W deklaracji VAT-9M (podobnie jak w deklaracji VAT-8) podatnik wykazuje zatem tylko kwotę podatku należnego.

WAŻNE: Deklarację VAT-9M składa się w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu danej transakcji (czyli - w uproszczeniu mówiąc - do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano zakupu towaru lub usługi).

3. Pozostałe deklaracje VAT

• Deklaracje związane zzakupem lub dostawą nowych środków transportu wramach obrotu zinnymi krajami Unii (druk VAT-10 iVAT-11)

Jeżeli dany podmiot kupuje nowy środek transportu z innego kraju Unii, musi rozliczyć VAT z tego tytułu, nawet jeżeli nie prowadzi on działalności gospodarczej. Zakup ten stanowi bowiem dla niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru. Podobnie jest również w przypadku sprzedaży nowego środka transportu do innego kraju Unii. Dostawa ta - bez względu na status dostawcy i nabywcy - jest bowiem uznawana za wewnątrzwspólnotową dostawę towaru (art. 13 ust. 7 ustawy o VAT).

Przypominamy, że za nowy środek transportu uznaje się m.in. pojazd lądowy przeznaczony do transportu osób lub towarów, napędzany silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 cm³ lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż 6.000 km lub gdy od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy (art. 2 pkt 10 lit a) ustawy o VAT).

Zakup lub sprzedaż nowego samochodu, dokonana przez podatnika niezarejestrowanego jako podatnik VAT-UE, musi być odpowiednio udokumentowana. W tym celu należy złożyć odpowiednio deklarację:

• VAT-10 - dotyczy wewnątrzwspólnotowego nabycia nowego środka transportu,
   
• VAT-11 - dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu.

Uwaga! Podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu nie ma zasadniczo obowiązku wykazania VAT należnego z tego tytułu, gdyż WDT - po spełnieniu określonych warunków - opodatkowane jest według stawki 0%. Może on jednak odzyskać kwotę podatku zapłaconego przy nabyciu tego pojazdu (art. 86 ust. 20 i art. 146c ustawy o VAT). Deklarację VAT-11 podatnik składa zatem nie po to, aby wykazać VAT należny, lecz aby odzyskać kwotę podatku naliczonego.

Zaznaczamy, że deklaracji VAT-10 i VAT-11 nie składają podmioty, które rozliczają VAT z innego tytułu (czyli gdy składają deklaracje VAT na druku VAT-7, VAT-7K, VAT-7D - a podatnicy dokonujący nabycia nowego środka transportu - także deklarację VAT-8). Wówczas bowiem zakup lub sprzedaż nowego środka transportu rozliczają oni w tych deklaracjach.

Deklarację VAT-10 należy złożyć w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (obowiązek ten powstaje z chwilą otrzymania nowego środka transportu, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika unijnego - art. 20 ust. 9 ustawy o VAT).

Natomiast deklarację VAT-11 należy złożyć do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ponieważ obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo w dniu dokonania dostawy i wystawienia faktury, to zakładając, że fakturę tę wystawiono w maju br., deklarację VAT-11 należało złożyć do 30 czerwca br.

Do deklaracji VAT-11 należy dołączyć dokumenty, o których mowa w § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur (Dz. U. nr 68, poz. 360). Chodzi tu głównie o dokumenty potwierdzające wywóz nowego środka transportu z Polski i dostarczenie go do nabywcy w innym kraju Unii (art. 42 ust. 3-5 ustawy o VAT) oraz dokument zakupu, z którego wynika kwota podatku naliczonego, która podlega ewentualnemu zwrotowi na podstawie art. 86 ust. 20 ustawy o VAT.

• Deklaracje składane przez podatników świadczących usługi taksówkowe opodatkowane wformie ryczałtu (druk VAT-12)

Podatnicy świadczący usługi taksówek osobowych mogą wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu. W okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r. stawka ryczałtu wynosi 4%. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera art. 114 ustawy o VAT. Zaznaczamy jedynie, że przy opodatkowaniu w formie ryczałtu podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego. Wykazuje zatem tylko kwotę podatku należnego, składając w tym celu deklaracje VAT na druku VAT-12, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. W tym też terminie należy wpłacić kwotę podatku ryczałtowego.

• Deklaracja importowa (druk VAT-IM, VAT-IM/A)

Deklarację importową (na druku VAT-IM) składają podatnicy rozliczający import towarów zgodnie z art. 33b ustawy o VAT, tj. stosujący pojedyncze pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego lub procedury w miejscu. Do deklaracji tej należy dołączyć załącznik VAT-IM/A (informacja o dokonanym imporcie).

Deklarację tę składa się w terminie do 16. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów, nie później niż przed dniem złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy. Jeżeli towary powinny być przedstawione lub udostępnione do kontroli tylko w jednym urzędzie celnym, podatnik może złożyć deklarację importową zbiorczą za okres miesięczny (art. 33b ust. 2 ustawy o VAT).

Podatek zapłacony na podstawie deklaracji importowej podlega odliczeniu (poprzez deklarację VAT) w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym (lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych).

W terminie, w którym należy złożyć deklarację importową, należy również zapłacić podatek wykazany w tej deklaracji (za wyjątkiem stosowania procedury uproszczonej polegającej na rozliczeniu VAT należnego w deklaracji VAT).